یادگیری جویدن، از کی و چطور؟

در این مقاله از برند آی بانو به بررسی علمی، روان‌شناختی و تغذیه‌ای این موضوع می‌پردازیم که چرا میکس کردن زیاد غذا برای کودک می‌تواند مانعی برای یادگیری مهارت‌های دهانی و جویدن او باشد. همچنین روش‌هایی ایمن و کاربردی برای آماده‌سازی غذای کودک با بافت مناسب آموزش می‌دهیم.

در تغذیه کودک، راحتی نباید جای رشد را بگیرد. اگرچه میکس کردن غذاها در ابتدا ساده‌تر است، اما در درازمدت باعث آسیب به مهارت‌های حیاتی مانند جویدن، گفتار و تنوع‌پذیری غذایی می‌شود.

چرا جویدن برای رشد کودک اهمیت دارد؟

فرایند جویدن فقط برای خوردن غذا نیست. جویدن مهارتی است که روی:

رشد فک و عضلات صورت

توسعه گفتار و تکلم

جلوگیری از بدغذایی

حس چشایی و لذت از غذا

هماهنگی حرکات دهان، زبان و حلق

تأثیر مستقیم دارد. کودکانی که جویدن را زودتر یاد می‌گیرند، در آینده تغذیه‌ی متنوع‌تر و عادت‌های غذایی سالم‌تری دارند.

میکس کردن غذا: راحتی برای مادر، دردسر برای کودک

بسیاری از مادران، به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی شروع غذا، برای راحتی خود و اطمینان از بلع غذا، همه چیز را با غذاساز و میکسر به پوره‌ی یکدست تبدیل می‌کنند. اما این کار: باعث می‌شود

کودک فقط ببلعد، نه بجود

بافت‌های مختلف را تجربه نکند

نسبت به غذاهای جدید مقاومت نشان دهد

از نظر گفتاری و عضلانی دچار تأخیر شود

این شیوه در کوتاه‌مدت شاید بی‌دردسر باشد، ولی در درازمدت مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.

سن مناسب برای آشنایی با بافت غذا

طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یونیسف: شروع تغذیه تکمیلی باید از 6 ماهگی باشد. از 7 تا 9 ماهگی، کودک باید با بافت نیمه‌له شده غذا آشنا شود. از 9 ماهگی به بعد، خوردن غذاهای نیمه‌جامد و دارای تکه‌های کوچک ضروری است. این مراحل به کودک کمک می‌کند تا جویدن، کنترل زبان و بلع را یاد بگیرد.

راهکار: له کردن با پشت قاشق به جای میکس کردن

یکی از روش‌های مناسب که آی بانو همواره توصیه می‌کند، استفاده از پشت قاشق برای له کردن غذاست. این روش:

بافت غذا را کاملاً از بین نمی‌برد

کودک را با تکه‌های کوچک آشنا می‌کند

باعث تحریک مهارت‌های دهانی می‌شود

گذار ملایم از مایعات به غذاهای جامد را فراهم می‌کند

مثلاً به‌جای میکس کردن کامل موز، می‌توان آن را با پشت قاشق له کرد تا کودک هم طعم واقعی و هم بافت را حس کند.

نقش والدین در آموزش جویدن

نقش مادر

مادر به‌عنوان اولین مراقب و تغذیه‌کننده‌ی کودک، باید: صبور باشد اجازه بدهد کودک غذا را لمس و کشف کند غذاها را کم‌کم با بافت‌ جدید معرفی کند با کودک غذا بخورد تا الگوبرداری کند.

نقش پدر

بر اساس مطالعات روان‌شناسی کودک، نقش پدر در فرآیند تغذیه نیز مؤثر است. همراهی پدر در وعده‌های غذایی باعث: افزایش اشتیاق کودک به غذا خوردن تقویت ارتباط عاطفی الگوسازی رفتاری برای جویدن و بلع می‌شود. پدر می‌تواند غذاهایی بخورد که کودک نیز در حال تجربه‌ آن‌هاست و با شادی و آرامش غذا خوردن را به او بیاموزد.

پیامدهای طولانی‌مدت غذاهای بیش از حد میکس‌شده

اگر کودک تا 12 یا حتی 18 ماهگی فقط غذاهای کاملاً میکس‌شده مصرف کند، ممکن است با مشکلات زیر مواجه شود:

بدغذایی شدید نسبت به غذاهای بافت‌دار

تأخیر در گفتار

ضعف عضلات فک و صورت

خطر بلع نامناسب غذاهای جامد

وابستگی شدید به غذاهای پوره‌ای

عدم تجربه‌ی طعم‌های واقعی

بهترین غذاها با بافت مناسب

برای شروع آی بانو، غذاهایی را پیشنهاد می‌کند که با پشت قاشق له شده و حاوی بافت ملایم باشند: هویج بخارپز له‌شده کدو حلوایی نرم شده برنج نیم‌کوب پخته‌شده عدسی نرم و له‌شده موز، گلابی، آووکادو له‌شده با چنگال این‌ها گزینه‌هایی عالی برای آموزش تدریجی جویدن به کودک هستند.

تغذیه کودک از دید طب ایرانی

در آموزه‌های طب ایرانی که در مجموعه‌ی آی بانو نیز بر آن تأکید می‌شود:

غذا باید با بزاق دهان کودک ترکیب شود تا هضم بهتری داشته باشد.

جویدن کمک می‌کند تا آنزیم‌های بزاق با غذا ترکیب شوند. غذاهای خیلی نرم و مایع، معده کودک را تنبل می‌کنند.

سؤالات پرتکرار مادران

آیا می‌توانم غذا را ابتدا میکس کرده و بعد کم‌کم بافت‌دار کنم؟

بله، ولی این مرحله باید کوتاه و گذرا باشد. حداکثر تا پایان 7 ماهگی از غذاهای پوره‌ای عبور کنید.

کودک من دندان ندارد، می‌تواند بجود؟

بله، لثه‌های کودک قدرت کافی برای له کردن غذاهای نرم دارند. جویدن از طریق لثه شروع می‌شود، نه دندان.

اگر کودک خفه شد چه کنم؟

با رعایت اصول ایمنی و ارائه غذاهایی با بافت مناسب (نه خشک و نه خیلی سفت)، خطر خفگی بسیار پایین است. ولی همیشه باید کودک در حالت نشسته و زیر نظر باشد.

اگر کودک غذاهای بافت‌دار را تف کند، باید چه‌کار کنیم؟

این رفتار طبیعی است. کودک برای درک بافت غذا به زمان نیاز دارد.

برای برطرف کردن هرچه سریعتر این موضوع حتما مقاله ی "بچم به غذای میکس عادت کرده چه کنم!؟" را مطالعه کن.

نقش فرنیوه های آی بانو در رشد مهارت جویدن

فرنیوه‌های آی بانو که بر پایه‌ی سویق‌ها، مغزها و میوه‌های طبیعی تهیه می‌شوند، به عنوان غذاهایی فراسودمند، نقش مؤثری در فرآیند یادگیری جویدن در نوزادان ایفا می‌کنند.

 بافت این محصولات به‌گونه‌ای طراحی شده که:

در ابتدای دوره‌ی تغذیه‌ی کمکی، با بافتی نرم و کاملاً یکنواخت مناسب نوزادان 6 ماهه آغاز می‌شود؛

و به مرور، با افزایش سن کودک، بافت‌ها کمی درشت‌تر می‌شوند تا او به‌تدریج با تکه‌های کوچک‌تر غذا آشنا شده و مهارت جویدن و بلع را تقویت کند؛

این ویژگی سبب می‌شود کودک بدون نیاز به پوره‌ کردن کامل غذا، توانایی کنترل غذا در دهان را به دست آورد؛

و در نتیجه، از بروز مشکلاتی مانند بدغذایی یا تأخیر در مهارت‌های دهانی پیشگیری شود.

فرنیوه‌های آی بانو نه تنها از نظر تغذیه‌ای سرشار از مواد مغذی مورد نیاز رشد کودک هستند، بلکه از نظر ساختار نیز متناسب با مراحل رشدی طراحی شده‌اند تا فرآیند تغذیه‌ی تکاملی به‌صورت اصولی و ایمن طی شود.

نکات طلایی آی بانو برای مادران

غذاهای کودک را با پشت قاشق له کنید، نه میکسر
تنوع بافت و طعم را از 7 ماهگی وارد رژیم غذایی کنید
در وعده‌های غذایی، کودک را پشت سفره بیاورید
از غذاهای طبیعی و سنتی مثل سویق ها استفاده کنید
به کودک فرصت تجربه بدهید، حتی اگر غذا را بیرون بریزد

یادگیری جویدن، یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که در 6 تا 18 ماهگی پایه‌ریزی می‌شود. میکس کردن بیش از حد غذا، مانعی جدی در مسیر رشد دهانی و گفتاری کودک است. با کمک راهکارهایی ساده، مثل له کردن با پشت قاشق و استفاده از غذاهای بافت‌دار اما نرم، می‌توان کودکی مستقل، باهوش، و علاقه‌مند به غذا پرورش داد.

آی بانو، همواره در کنار مادران است تا با آموزش تغذیه‌ی صحیح، فرزندان سالم و قوی تربیت کنند.