بسیاری از والدین برای غذا دادن به کودک از روش‌هایی مانند بازی کردن، پرت کردن حواس، یا استفاده از ابزارهایی مانند موبایل استفاده می‌کنند. در حالی که این رفتارها در ظاهر ممکن است باعث تهیسل غذا خوردن کودک شود، اما در واقع می‌توانند تاثیرات منفی عمیقی بر رشد روانی، شناختی و فیزیولوژیکی کودک بگذارند. از سوی دیگر، بازی کودک با غذا، اگرچه از نظر بسیاری از والدین «بی‌نظمی» یا «بازیگوشی» تلقی می‌شود، در واقع یک بخش مهم از فرآیند رشد و یادگیری کودک است.       تغذیه؛ فراتر از دریافت کالری   تغذیه کودک تنها به معنای وارد کردن غذا به بدن نیست. این فرآیند شامل تعاملات اجتماعی، یادگیری، رشد حسی و شناختی، و تنظیم احساس گرسنگی و سیری است. زمانی که کودک در محیطی آرام، بدون حواس‌پرتی و در تعامل با والدین غذا می‌خورد، فرصت یادگیری مهارت‌های مهمی چون کنترل خود، توجه به نشانه‌های درونی گرسنگی و سیری، و تجربه بافت و طعم غذا را دارد. در حقیقت، وعده‌های غذایی می‌توانند برای کودک نوعی آیین رشد باشند؛ زمانی که او می‌آموزد نه تنها چگونه بخورد، بلکه چگونه بنشیند، صبر کند، احساسات خود را تنظیم کند و از تجربه‌ خوردن لذت ببرد. بنابراین، غذا خوردن به تجربه‌ای چندوجهی تبدیل می‌شود که فراتر از خوردن صرف است. همچنین ارتباط کودک با غذا در همین سال‌های اولیه شکل می‌گیرد و کیفیت این ارتباط، می‌تواند بر سلامت روان، رفتار تغذیه‌ای و حتی سبک زندگی او در بزرگسالی تأثیر بگذارد.       چرا نباید حین غذا دادن با کودک بازی کرد؟   1. تضعیف توجه کودک به غذا زمانی که والدین از بازی، داستان، یا ابزارهای الکترونیکی برای سرگرم‌کردن کودک هنگام غذا خوردن استفاده می‌کنند، تمرکز کودک از غذا منحرف می‌شود. این مسئله می‌تواند منجر به کاهش توانایی کودک در تشخیص گرسنگی و سیری واقعی شود.  علاوه بر این، ذهن کودک به جای اینکه روی بافت و طعم غذا متمرکز شود، به داستان‌ها یا تصاویر متحرک می‌پردازد. با تکرار این الگو، مغز کودک به دنبال تحریک بیرونی می‌گردد تا بتواند غذا بخورد، و این امر به‌تدریج باعث بی‌علاقگی به خود غذا می‌شود.         2. اختلال در سیستم خودتنظیمی از نظر روانشناسی رشد، کودکان نیاز دارند یاد بگیرند چه زمانی گرسنه‌اند و چه زمانی سیر شده‌اند. اما زمانی که حواس کودک به جای بدنش به بیرون معطوف است، این مهارت خودتنظیمی به خوبی رشد نمی‌کند. در واقع، سیستم عصبی کودک نیاز به تمرین دارد تا بتواند پیام‌های معده و سیستم گوارش را به درستی درک و پردازش کند. زمانی که کودک تحت تأثیر تحریک‌های بیرونی غذا می‌خورد، به جای گوش‌دادن به نشانه‌های بدنش، صرفاً به پایان یافتن برنامه یا بازی واکنش نشان می‌دهد. این باعث می‌شود در آینده مستعد پرخوری، تغذیه احساسی یا بی‌تفاوتی به نیازهای واقعی بدنش شود.   3. شکل‌گیری عادات غذایی ناسالم کودکی که فقط در شرایط بازی و سرگرمی غذا می‌خورد، در آینده ممکن است برای هر وعده غذایی نیاز به محرک خارجی داشته باشد. این موضوع در بزرگسالی می‌تواند به پرخوری احساسی، اضافه‌وزن، و اختلالات خوردن منجر شود.  برخی بزرگسالانی که بدون دیدن تلویزیون یا در شرایط خاص قادر به غذا خوردن نیستند، دقیقاً بازتاب همان الگوهای نادرستی هستند که در دوران کودکی شکل گرفته‌اند. تغذیه باید به عملی آگاهانه، در لحظه و با لذت درونی تبدیل شود؛ نه یک واکنش شرطی به محرک‌ها.   4. اختلال در ارتباط والد و کودک   بازی‌کردن با کودک هنگام غذا ممکن است در ظاهر تعامل مثبتی به نظر برسد، اما در واقع این رفتار اغلب به یک نوع «شرطی‌سازی» تبدیل می‌شود. کودک یاد می‌گیرد که غذا خوردن فقط زمانی اتفاق می‌افتد که والد سرگرمش کند. در نتیجه، رابطه غذا خوردن با توجه گرفتن یا سرگرمی گره می‌خورد و نه با نیاز بدنی. این مسئله می‌تواند منجر به وابستگی‌های عاطفی ناسالم شود. کودک ممکن است بعداً در شرایطی که احساس تنهایی یا اضطراب دارد، به سراغ غذا برود؛ نه به خاطر گرسنگی، بلکه برای جبران خلأهای عاطفی.               چرا باید اجازه داد کودک با غذایش بازی کند؟   1. رشد حسی و حرکتی   بازی کودک با غذا، به ویژه در سال اول و دوم زندگی، به رشد مهارت‌های حرکتی ظریف و هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند. لمس، فشار دادن، چشیدن و ریختن غذا، همگی به شناخت کودک از محیط اطرافش کمک می‌کنند. این نوع تجربه‌ها همچنین موجب تقویت مسیرهای عصبی در مغز می‌شوند که مسئول کنترل حرکات ارادی، پردازش حسی، و هماهنگی‌های حرکتی هستند. به‌عبارتی، غذا برای کودک یک ابزار یادگیری و رشد است، نه فقط یک منبع انرژی.       2. تقویت حس استقلال زمانی که کودک اجازه دارد خودش غذا را لمس و تجربه کند، احساس استقلال و اعتماد به نفس در او تقویت می‌شود. این موضوع تأثیر مستقیم بر عزت نفس کودک در سال‌های بعدی زندگی دارد.  در روانشناسی، اصطلاح «کفایت ادراک‌شده» (Perceived Competence) به توانایی کودک در تجربه موفقیت و کنترل محیط اطرافش اشاره دارد. وقتی کودک بتواند با غذا تعامل داشته باشد، این حس درونی در او رشد می‌کند و موجب شکل‌گیری فردی با اعتماد به نفس بالا در آینده می‌شود.   3. پیشگیری از اختلالات خوردن کودکانی که تجربه مثبت، کنترل‌شده و بدون اجبار از غذا دارند، در آینده کمتر دچار اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی می‌شوند.  کودکی که یاد گرفته بدون ترس، اجبار یا تهدید با غذا مواجه شود، در بزرگسالی نیز راحت‌تر می‌تواند با احساسات، استرس و نیازهای بدنش کنار بیاید. در واقع، رابطه سالم با غذا، یکی از پایه‌های سلامت روان در آینده است.     4. یادگیری تنوع غذایی   بازی با غذا می‌تواند کنجکاوی کودک را نسبت به رنگ‌ها، شکل‌ها و بافت‌های مختلف برانگیزد. این موضوع به او کمک می‌کند پذیرش بهتری نسبت به غذاهای جدید داشته باشد. بسیاری از والدین از «بدغذایی» کودک شکایت دارند. اما اگر به کودک اجازه داده شود با غذا آشنا شود، آن را لمس و تجربه کند، احتمال پذیرش غذاهای متنوع در او بسیار بیشتر خواهد شد. پذیرش تنوع غذایی از کودکی آغاز می‌شود، نه از زمانی که کودک مجبور به خوردن چیزی می‌شود که نمی‌شناسد.               رویکردهای علمی و روانشناسی در حمایت از این رفتار   نظریه یادگیری تجربی پیاژه   ژان پیاژه، روانشناس برجسته رشد کودک، تأکید می‌کند که یادگیری در سال‌های اولیه زندگی باید مبتنی بر تجربه مستقیم حسی و حرکتی باشد. غذا یک ابزار مهم برای این یادگیری تجربی است. کودک با ریختن، پاشیدن، له کردن یا حتی بوییدن غذا، دنیای اطرافش را کشف می‌کند. این فرآیند به او کمک می‌کند ارتباط بین احساسات، اشیا و نتایج رفتاری را درک کند.   دیدگاه سازمان جهانی بهداشت (WHO)   طبق دستورالعمل‌های WHO، کودک باید در فضایی حمایت‌گر و بدون اجبار غذا بخورد و والدین باید اجازه دهند کودک با غذا بازی کند تا رشد شناختی و حسی او تقویت شود. WHO همچنین تأکید می‌کند که تغذیه باید با احترام به سرعت رشد فردی کودک و علایق او همراه باشد؛ نه بر اساس فشارهای اجتماعی یا الگوهای والدینی که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند.       اشتباهات رایج والدین هنگام تغذیه کودک   بازی با قاشق و هواپیماسازی: این روش شاید در ظاهر کارآمد باشد، اما تمرکز کودک را از غذا به بازی می‌برد. پخش تلویزیون یا موبایل حین غذا: از دیدگاه روانشناسی رفتاری، این کار موجب ایجاد وابستگی به محرک بیرونی برای غذا خوردن می‌شود. توبیخ یا تحقیر کودک برای بازی با غذا: این رفتار عزت نفس کودک را تضعیف کرده و رابطه او با غذا را منفی می‌سازد. اصرار به اتمام بشقاب: گاهی والدین کودک را مجبور به خوردن کامل غذا می‌کنند، حتی زمانی که سیر شده است. این موضوع توانایی کودک در شنیدن پیام‌های بدنش را از بین می‌برد.         راهکارهای عملی برای تغذیه سالم کودک بدون بازی‌دادن   1. ایجاد یک روتین مشخص غذایی کودکان از ساختار و پیش‌بینی‌پذیری استقبال می‌کنند. یک روتین منظم باعث افزایش احساس امنیت در کودک می‌شود.   2. استفاده از ابزارهای مناسب سن کودک صندلی غذاخوری مناسب، بشقاب‌های رنگی، قاشق‌های سیلیکونی، و غذاهای انگشتی به کودک کمک می‌کنند که تجربه‌ای ایمن و مثبت از غذا خوردن داشته باشد.   3. مدل‌سازی رفتاری توسط والدین کودکانی که والدینشان را در حال لذت‌بردن از غذا می‌بینند، بیشتر تمایل به تقلید از آن‌ها دارند.   4. تحسین رفتارهای مستقل زمانی که کودک با غذا بازی می‌کند، او را تشویق کنید و به رفتارهای مستقلش پاسخ مثبت بدهید.      در فرآیند تغذیه کودک، آنچه اهمیت دارد ایجاد یک تجربه‌ی مثبت، امن و یادگیرانه است. بازی‌دادن کودک هنگام غذا ممکن است در کوتاه‌مدت موثر به نظر برسد، اما در بلندمدت به رشد شناختی، احساسی و فیزیولوژیکی او آسیب می‌زند. در مقابل، بازی کودک با غذا — اگر در چهارچوبی کنترل‌شده و سالم انجام شود — بخش مهمی از فرآیند رشد و یادگیری اوست. والدین باید با درک درست از تفاوت این دو مفهوم، محیط تغذیه‌ای سالمی برای فرزندشان ایجاد کنند؛ محیطی که در آن کودک بتواند با غذا ارتباطی مثبت، مستقل و لذت‌بخش برقرار کند. این نگاه آگاهانه، زمینه‌ساز شکل‌گیری شخصیت سالم، عادات غذایی درست و سلامت روانی پایدار در سال‌های آینده زندگی کودک خواهد بود.  

در دنیای پرشتاب امروز، نقش مادر تنها به مراقبت‌های فیزیکی از کودک محدود نمی‌شود. مادران امروزی علاوه‌بر مسئولیت‌های خانوادگی، با چالش‌های متعددی چون اشتغال، انتظارات اجتماعی و فشارهای روانی دست و پنجه نرم می‌کنند. در چنین شرایطی، فرسودگی مادران به پدیده‌ای شایع تبدیل شده است.       فرسودگی مادرانه چیست؟   فرسودگی مادرانه نوعی خستگی عاطفی، ذهنی و جسمی است که اغلب در نتیجه‌ی مراقبت بی‌وقفه و بدون پشتیبانی از کودک ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً با احساس گناه، ناامیدی، عصبانیت، کاهش انگیزه و احساس بی‌ارزشی همراه است. مطالعات روان‌شناسی نشان داده‌اند که فرسودگی می‌تواند تأثیرات منفی عمیقی بر رابطه‌ی مادر و کودک بگذارد. طبق پژوهش دکتر شریل زایس در کتاب «مادران خسته»، فرسودگی مادرانه می‌تواند منجر به افسردگی، اضطراب و حتی انزوای اجتماعی شود. او تأکید می‌کند که «مادری خسته، نمی‌تواند کودکی شاد تربیت کند». این جمله خلاصه‌ای است از بحرانی که سلامت روان مادر را به‌طور مستقیم به سلامت عاطفی کودک پیوند می‌دهد.     دلایل فرسودگی مادران   1. انتظارات غیرواقع‌ بینانه فرهنگ رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی تصویری آرمانی از مادر ایده‌آل ارائه می‌دهند. این تصویر غیرواقعی باعث می‌شود مادران احساس ناکافی بودن کنند. این فشار درونی برای رسیدن به کمال، یکی از دلایل اصلی فرسودگی است.   2. کمبود خواب و استراحت بیدار شدن‌های مکرر در شب، خواب نامنظم و محرومیت از استراحت کافی، باعث خستگی مزمن در مادران می‌شود. کمبود خواب، تمرکز و خلق‌وخو را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.   3. نبود حمایت اجتماعی نقش پدران، خانواده و جامعه در کاهش فشار بر مادران بسیار حیاتی است. عدم حضور مؤثر پدر یا نبود شبکه‌ای حمایتی، بار روانی و جسمی مادر را دوچندان می‌کند.   4. نادیده گرفتن نیازهای شخصی بسیاری از مادران تصور می‌کنند که فداکاری کامل و نادیده گرفتن خود، نشان‌دهنده عشق بی‌قید و شرط است. در حالی که این طرز تفکر، زمینه‌ساز فرسودگی و مشکلات روانی گسترده‌تر می‌شود.     تأثیرات فرسودگی مادر بر کودک   روانشناسی کودک تأکید می‌کند که کودکان به‌طور طبیعی نسبت به حالات هیجانی والدین خود حساس هستند. مادر فرسوده، معمولاً واکنش‌های هیجانی ضعیف‌تری از خود نشان می‌دهد، کمتر بازی می‌کند و صبور نیست. این وضعیت باعث می‌شود کودک احساس ناامنی، بی‌توجهی و حتی گناه کند. در کتاب «هوش هیجانی» اثر دانیل گلمن، آمده است که تعامل‌های احساسی اولیه بین مادر و کودک، اساس شکل‌گیری مدارهای مغزی مربوط به تنظیم هیجان را شکل می‌دهند. بنابراین سلامت روان مادر، به‌طور مستقیم با رشد عاطفی و اجتماعی کودک در ارتباط است.                 لزوم خودمراقبتی مادران   خودمراقبتی (Self-Care) به مجموعه‌ای از رفتارها و عادات گفته می‌شود که فرد برای حفظ سلامت روان، جسم و احساس رضایت از زندگی انجام می‌دهد. در مورد مادران، خودمراقبتی نه‌تنها ضروری بلکه مسئولانه است؛ چرا که مادر سالم، می‌تواند فرزندی سالم تربیت کند.         1. بازتعریف نقش مادر مادر بودن به معنای نادیده گرفتن کامل خود نیست. باید به مادران آموخت که مراقبت از خود، بخشی از وظیفه مادری است. همان‌طور که در کتاب «ذهن‌آگاهی برای مادران» آمده است: «یک مادر آرام، کودکی آرام تربیت می‌کند.»   2. زمان برای خود داشتن زمان برای استراحت، مطالعه، ورزش، معاشرت با دوستان یا حتی انجام هیچ کاری، برای تجدید انرژی مادران حیاتی است. برنامه‌ریزی روزانه باید حتماً شامل دقایقی برای خودمراقبتی باشد.   3. تمرین ذهن‌آگاهی (Mindfulness) ذهن‌آگاهی کمک می‌کند مادران در لحظه‌ی حال زندگی کنند، اضطراب‌های آینده و گذشته را رها کرده و به‌صورت آگاهانه با کودک خود ارتباط برقرار کنند. این تکنیک باعث کاهش استرس و افزایش تاب‌آوری روانی می‌شود.   4. جستجوی حمایت مادران باید یاد بگیرند که درخواست کمک نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه بلوغ روانی است. می‌توان از همسر، خانواده، دوستان یا حتی مشاور روان‌شناس کمک گرفت. بخش پنجم: راهکارهای عملی برای پیشگیری از فرسودگی ایجاد روال خواب منظم برای خود و کودک تغذیه سالم و فعالیت بدنی روزانه   5. استفاده از جملات تأکیدی مثبت (مثلاً: من مادر خوبی هستم، حتی اگر کامل نباشم) یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس (مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا) شرکت در گروه‌های حمایتی مادران     نقش جامعه و سیاست‌گذاران در حمایت از مادران   فرسودگی مادرانه تنها یک مشکل فردی نیست، بلکه پدیده‌ای اجتماعی است. جامعه‌ای که برای مادران ارزش قائل شود، باید: مرخصی زایمان کافی و با حقوق مناسب در نظر بگیرد امکان اشتغال پاره‌وقت یا دورکاری برای مادران فراهم کند مراکز مشاوره رایگان و گروه‌های حمایتی ایجاد کند و نقش پدران را در مراقبت از کودک تقویت کند.                   فرسودگی مادران، بحرانی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. از منظر روانشناسی مادر و کودک، سلامت مادر پیش‌نیاز سلامت کودک است. خودمراقبتی، راهی علمی و ضروری برای مقابله با این بحران است. با ارتقاء آگاهی، حمایت اجتماعی و سیاست‌گذاری صحیح، می‌توان مادران را از خطر فرسودگی نجات داد و زمینه‌ساز رشد نسل‌های سالم‌تر شد.    

     بدغذایی در کودکان با مکمل‌ها درمان نمی‌شود، بلکه نیاز به استراتژی تغذیه‌ای دقیق دارد. در این مقاله، با نگاهی علمی و کاربردی، می‌آموزید چگونه بدون وابستگی به قطره‌ها، نیازهای تغذیه‌ای کودک را با غذاهای طبیعی و هوشمندانه تأمین کنید.     بدغذایی کودک: علل و نشانه‌ ها    بدغذایی معمولاً به حالتی اطلاق می‌شود که کودک تمایل کافی به مصرف غذاهای مفید نداشته باشد، غذا را پس بزند، یا تنها به چند ماده غذایی خاص اکتفا کند. از جمله دلایل شایع بدغذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اضطراب یا فشار روانی فقر برخی ریزمغذی‌ها مانند آهن و روی الگوهای غذایی نادرست در خانواده رفتارهای واکنشی کودک نسبت به اجبار در غذا خوردن   در این رابطه، مقاله‌ی "اشتباهات رایج در غذا دادن به کودک" اطلاعات خوبی در مورد تغییر عادت‌های غذایی کودک ارائه می‌دهد.     مکمل‌های مولتی‌ویتامین: کارایی محدود، خطرات پنهان   اگرچه مولتی‌ویتامین‌ها می‌توانند در شرایط خاص، کمبود برخی ریزمغذی‌ها را جبران کنند، اما باید توجه داشت که این فرآورده‌ها نمی‌توانند جایگزین مواد مغذی، انرژی و عناصر زنده‌ای شوند که در غذاهای کامل و طبیعی وجود دارند. مطالعه‌ای که در سال 2020 در Journal of Pediatric Health Care منتشر شد، نشان داد که استفاده بلندمدت و بی‌رویه از مکمل‌ها، بدون تغییر در عادات تغذیه‌ای کودک، می‌تواند منجر به ایجاد سوءتغذیه پنهان شود. این نوع سوءتغذیه زمانی رخ می‌دهد که کودک از نظر کالری یا چند ویتامین خاص تأمین باشد، اما از سایر مواد مغذی مانند فیبر، اسیدهای چرب ضروری، پروتئین و فیتوکمیکال‌ها محروم بماند.         چرا تغذیه طبیعی بر مکمل‌ها ارجحیت دارد؟   غذاهای طبیعی نه‌تنها نیازهای تغذیه‌ای کودک را به‌طور جامع‌تری تأمین می‌کنند، بلکه دارای ویژگی‌های ساختاری و زیستی خاصی هستند که مکمل‌ها فاقد آن‌ها هستند: 1. ترکیب هم‌افزای مواد مغذی: برخلاف مکمل‌ها که معمولاً حاوی ویتامین‌های منفرد هستند، غذاهای کامل شامل ترکیب متعادلی از ویتامین‌ها، املاح، آنتی‌اکسیدان‌ها، آنزیم‌ها و فیبر می‌باشند که به شکل طبیعی در کنار هم عمل می‌کنند. 2. بهبود عملکرد گوارشی و متابولیسم: وجود فیبر غذایی، باکتری‌های مفید، و ساختار پیچیده‌تر غذاها به تقویت فلور روده، تنظیم اشتها و بهبود جذب کمک می‌کند. 3. تأثیر روانی و اجتماعی غذا خوردن: وعده‌های غذایی سالم و طبیعی، فرصت‌هایی برای تعامل، آموزش و تقویت حس امنیت در کودک ایجاد می‌کنند.   برای ترغیب اشتهای کودک، فرنیوه های متنوع،خوش طعم و رنگارنگ آی بانو انتخاب بسیار مناسبی هستند. همچنین "سرمام" و "سویق کامل" می‌توانند به‌عنوان یک مولتی ویتامین و مکمل غذایی طبیعی و فوق مغذی برای تامین بدن کودک مفید باشند.     مولتی‌ویتامین‌ها از دیدگاه طب ایرانی   در طب سنتی ایرانی، تأکید اصلی بر تغذیه طبیعی و متناسب با مزاج فرد است، نه مصرف مکمل‌های صنعتی. شاید مولتی‌ویتامین‌ها در موارد محدودی کمبودهای تغذیه‌ای را جبران می‌کنند، اما از نظر طب ایرانی، این ترکیبات مصنوعی ممکن است تعادل بدن را برهم بزنند، به‌ویژه اگر بدون تشخیص دقیص کمبودها مصرف شوند. برخی از مکمل‌های مولتی‌ویتامین به دلیل طبع سرد و خشک می‌توانند برای کودکان مشکلات گوارشی مانند نفخ یا یبوست ایجاد کنند. همچنین، جذب برخی ویتامین‌های مصنوعی (مانند آهن صنعتی) در مقایسه با منابع طبیعی (مثل آهن موجود در کشمش یا گوشت) بسیار پایین‌تر است. طب ایرانی توصیه می‌کند که در صورت نیاز به مکمل، از ترکیبات گیاهی و طبیعی استفاده شود. مطالعات جدید نیز نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت مولتی‌ویتامین‌ها بدون نظارت پزشکی می‌تواند منجر به مسمومیت ویتامینی (مانند تجمع ویتامین A یا D) شود. بنابراین، طب سنتی ایرانی پیشنهاد می‌کند که اولویت با اصلاح رژیم غذایی و استفاده از خوراکی‌های کامل باشد.   همچنین مقاله‌ی "حقیقتی که پزشکان نمی‌گویند" در همین زمینه با نگاهی انتقادی به مصرف بی رویه لبنیات پرداخته است.       جایگزین‌های غذایی مناسب برای کودکان بدغذا   در شرایطی که کودک میل زیادی به خوردن غذا ندارد، راهکار مؤثر، استفاده از غذاهای با چگالی بالای مواد مغذی (Nutrient-Dense Foods) است. این دسته از مواد غذایی در حجم کم، مقادیر بالایی از انرژی، ویتامین‌ها، پروتئین و چربی‌های مفید را فراهم می‌کنند.   برخی از مواد غذایی مفید برای این گروه از کودکان عبارتند از:   سویق و غلات کامل: سویق (آرد غلات تفت‌داده‌شده) سرشار از فیبر، ویتامین‌های گروه B و ترکیبات تقویت‌کننده سیستم ایمنی است و قابلیت ترکیب با هر نوع غذایی را دارد. مغزها و دانه‌ها: مغزهایی مانند بادام، بادام‌هندی و گردو، به‌صورت پودر شده، می‌توانند به غذاهای کودک افزوده شوند و منبع خوبی از چربی‌های سالم، ویتامین E و پروتئین باشند. میوه‌های خشک: خرما، کشمش و انجیر خشک منابع غنی از انرژی، آهن، پتاسیم و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به‌راحتی با غذاهای دیگر ترکیب می‌شوند. روغن‌های سالم گیاهی: افزودن مقدار کمی روغن زیتون یا روغن کنجد به وعده‌های غذایی کودک، جذب ویتامین‌های محلول در چربی را افزایش داده و به بهبود طعم غذا کمک می‌کند.       راهنمای عملی برای والدین: اصول مدیریت بدغذایی   محیط غذا خوردن را آرام و دلپذیر نگه دارید. از بشقاب‌های کودکانه، رنگی و جالب استفاده کنید. وعده‌های غذایی کوچک اما مکرر در نظر بگیرید. کودک را در انتخاب یا تهیه غذا مشارکت دهید. از اجبار یا تنبیه در زمان غذا خوردن پرهیز کنید.           تغذیه کودک یک فرآیند چند وجهی است...   که نه‌تنها بر رشد جسمی، بلکه بر توسعه روانی، شناختی و اجتماعی وی اثرگذار است. جایگزینی غذا با قطره‌های مولتی‌ویتامین، راهکار علمی و پایداری برای رفع بدغذایی نیست. والدین، به‌ویژه مادران، می‌توانند با انتخاب آگاهانه مواد غذایی طبیعی، تنوع در ارائه وعده‌ها، و ایجاد محیطی آرام و تشویق‌کننده، اشتهای کودک را تقویت کرده و به رشد سالم او کمک کنند.  

   این روزا تبلیغات زیادی در مورد تشویق به استفاده از لبنیات پاستوریزه یا صنعتی و فواید اون انجام میشه که در حقیقت صحت نداره. توی این پست جایگزین لبنیات و مواد غذایی تامین کننده ی کلسیم و ویتامین دی بدن رو معرفی میکنم.  جایگزینهایی که بسیار خوشمزه تر، خوش طعم تر و مقوی تر از لبنیات هستند و بر خلاف لبنیات بسیاری از کسالت های روحی روانی و جسمی انسان رو از بین میبرن و نشاط و شادابی رو برای انسان به ارمغان میارن.     خداحافظی با شیر حیوانی؛ خوش‌آمد به شیرهای گیاهی   امروزه، با افزایش آگاهی درباره‌ی تغذیه سالم و پایدار، بسیاری از افراد به‌دنبال جایگزین‌های مغذی و طبیعی برای محصولات حیوانی هستند. شیرهای گیاهی مانند شیر بادام، شیر پسته، شیر فندق، شیر گردو و سایر شیرهای تهیه‌شده از مغزهای گیاهی، گزینه‌هایی سالم، خوش‌طعم و مغذی برای جایگزینی شیر حیوانی به‌شمار می‌آیند. این نوشیدنی‌های گیاهی، نه‌تنها برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند مناسب‌اند، بلکه به‌دلیل دارا بودن ترکیبات مفید، می‌توانند به بهبود عملکرد سیستم گوارشی، تقویت سیستم ایمنی و افزایش سطح انرژی کمک کنند. همچنین، مصرف منظم این شیرها می‌تواند به تنظیم قند خون و کاهش کلسترول بد کمک نماید.     خواص شگفت‌انگیز شیر بادام؛ آرامش در یک لیوان   شیر بادام به‌عنوان تنظیم‌کننده‌ی فوق‌العاده‌ای برای الکترولیت‌های سلولی بدن شناخته می‌شود. برقراری این تعادل به مغز کمک می‌کند تا امواج الکتروشیمیایی خود را به‌راحتی به اندام‌ها منتقل کرده و موجب ایجاد آرامش و تعادل در بدن شود. این نوشیدنی برای افرادی که دچار استرس، اضطراب، نگرانی یا افسردگی هستند، یک نوشیدنی درمانی طبیعی محسوب می‌شود. با مصرف مداوم و صحیح، حتی می‌تواند به بهبود کامل این مشکلات کمک کند. از نظر ارزش غذایی، این نوشیدنی حدود شش برابر گوشت خاصیت دارد، بدون اینکه عوارضی مانند تولید اسید اوریک ایجاد کند. همچنین برای ناراحتی‌های کبد، ریه و افرادی که مشکل دفع پروتئین از کلیه دارند، بسیار مفید است. شیر بادام حاوی مقادیر قابل‌توجهی از ویتامین E، منیزیم و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به بهبود سلامت پوست، کاهش التهابات و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. همچنین، مصرف منظم آن می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم بی‌خوابی کمک نماید. اگر به‌دنبال یک غذای مقوی با خواص مشابه هستید، می‌توانید حریره بادام آی‌بانو را که به‌صورت کاملاً طبیعی و با بهترین مواد اولیه تهیه شده، امتحان کنید.     فندق، دوست روده‌ها و فشارخون   شیر فندق برای سلامت روده‌ها، به‌ویژه روده بزرگ، بسیار مفید است. این شیر برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مفید واقع می‌شود و حتی برای دیابتی‌ها نیز انتخاب مناسبی است، برخلاف شیرهای حیوانی که چنین خاصیتی ندارند. شیر فندق سرشار از اسیدهای چرب مفید، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به بهبود عملکرد سیستم گوارشی، کاهش کلسترول بد و تقویت سلامت قلب کمک می‌کنند. همچنین، مصرف منظم آن می‌تواند به کنترل قند خون و پیشگیری از بیماری‌های مزمن کمک نماید.     شیر پسته؛ معجزه‌ای برای کم‌خونی و هورمون‌ها   شیر پسته یک نوشیدنی خون‌ساز است که برای درمان کم‌خونی و فقر آهن، به‌ویژه در کودکان در حال رشد، بسیار تأثیرگذار است. همچنین برای افرادی که دچار اختلالات هورمونی هستند نیز مفید است، زیرا دارای کلسترول خوب است که پایه‌ی تولید هورمون‌ها در بدن محسوب می‌شود. پسته حاوی مقادیر زیادی از آهن، مس و ویتامین B6 است که به بهبود تولید گلبول‌های قرمز و تنظیم فعالیت‌های هورمونی کمک می‌کنند. همچنین، مصرف شیر پسته می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و افزایش سطح انرژی کمک نماید.   اگر فرصت تهیه‌ی شیر مغزها در منزل را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم فرنیوه چهار مغز آی‌بانو را امتحان کنید؛ ترکیبی آماده و خوش‌طعم از مغزهای مقوی برای کودکان و بزرگسالان.     شیر گردو؛ خواب راحت و خداحافظی با کلسترول   اگر از بی‌خوابی رنج می‌برید یا کودک‌تان خواب منظم و خوبی ندارد، شیر گردو و شیر بادام می‌توانند کمک‌کننده باشند. البته بهتر است یک لیوان از این شیر را به‌آرامی و در مدت ده دقیقه بنوشید تا با بزاق دهان ترکیب شود، و در یک اتاق تاریک و آرام به خواب بروید. شیر گردو برای کاهش چربی خون و کلسترول بالا نیز بسیار مؤثر است. گردو منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-3، ملاتونین و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به بهبود کیفیت خواب، کاهش التهابات و تقویت سلامت مغز کمک می‌کنند. همچنین، مصرف منظم شیر گردو می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی و بهبود عملکرد شناختی کمک نماید.   برای تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از تحلیل مفاصل، می‌توانید سویق سنجد آی‌بانو را نیز در برنامه‌ی غذایی‌تان بگنجانید؛ پودری سنتی با خاصیت بالا و هضم آسان.     طرز تهیه‌ی ساده‌ی شیرهای گیاهی در خانه   برای تهیه‌ی شیر گیاهی، فقط کافی است یک مشت از مغز موردنظر را پوست بکنید، داخل مخلوط‌کن بریزید، یک تا دو لیوان آب و حدود یک‌سوم لیوان عسل به آن اضافه کنید. اجازه دهید پنج دقیقه خوب مخلوط شود تا نوشیدنی‌ای آماده شود که سرشار از مواد معدنی و ریزمغذی‌های ضروری بدن است. همچنین، استفاده از شیرهای گیاهی در تهیه‌ی اسموتی‌ها، دسرها و غذاهای مختلف می‌تواند تنوع و ارزش غذایی وعده‌های شما را افزایش دهد. با گنجاندن شیرهای گیاهی در برنامه‌ی غذایی روزانه، می‌توانید از فواید بی‌نظیر آن‌ها بهره‌مند شوید و گامی مؤثر در جهت حفظ سلامت خود و خانواده‌تان بردارید.     اگه به مغزها حساسیت داری...   اگه جزو افرادی هستی که به مغزها آلرژی دارن یا مادرهایی هستن که به کودک حساس به شیر، غذا می‌دن، نگران نباش. این مواد طبیعی که در ادامه معرفی می‌کنم، چند برابر شیر کلسیم دارن؛ و نه‌تنها کلسیم، بلکه ویتامین D لازم برای جذبش رو هم دارن: انجیر خشک تخم شربتی سنجد با هسته (سویق سنجد) سویق کامل (ترکیبی از سویق های گندم، جو، برنج، سنجد، نخود و عدس) شیره خرما و روغن زیتون

شیر و پوکی استخوان: یک تناقض عجیب   جالبه بدونید در کشورهای اسکاندیناوی که بیشترین میزان مصرف شیر و مواد لبنی را در بین سایر کشورها دارند، بیشترین میزان پوکی استخوان گزارش شده است. این تناقض زمانی جالب‌تر می‌شه که بدونید مردمان این کشورها در کنار مصرف بالای شیر، دارای سبک زندگی نسبتاً سالم و سطح رفاه بالا هستن. با این حال، آمارهای جهانی نشون می‌دن که مصرف زیاد لبنیات نه‌تنها باعث جلوگیری از شکستگی استخوان نشده، بلکه در بسیاری از موارد عامل تسریع در تحلیل بافت استخوانی شده. این مسأله باعث شده بسیاری از پژوهشگران به بازنگری جدی درباره‌ی نقش شیر در سلامت استخوان‌ها بپردازن و آن را نه‌تنها ناکارآمد، بلکه گاه مضر بدونن. از منظر زیست‌محیطی و الگوی تغذیه‌ای، ترکیب چربی بالا، قند لاکتوز و پروتئین حیوانی موجود در شیر، هضم طبیعی رو دشوار می‌کنه و به مرور زمان باعث ایجاد اختلال در جذب مواد مغذی در روده می‌شه. این فرآیند می‌تونه منجر به کاهش سطح ویتامین‌های محلول در چربی مثل K2 و D3 بشه که برای انتقال کلسیم به استخوان‌ها ضروری هستن. در نتیجه، این کلسیم به‌جای استخوان، در بافت‌های نرم مثل کلیه یا دیواره رگ‌ها ته‌نشین می‌شه که ریسک سنگ کلیه و گرفتگی عروق رو افزایش می‌ده.   افشای یک حقیقت پنهان   در این مقاله قصددارم از یه حقیقتی پرده برداری کنم که این روزها کمتر کسی راجع بهش حرف زده. خیلی از واقعیت‌های علمی فقط در حد مقالات و کتب علمی باقی موندن و هیچ‌وقت توسط رسانه‌ها علنی نشدن. در دنیای تبلیغات و صنعت غذا، اطلاعاتی که سود اقتصادی به همراه دارن بیشتر منتشر می‌شن. به همین دلیل، بخش زیادی از مردم همچنان فکر می‌کنن شیر منبع بی‌رقیب کلسیم هست، در حالی که منابع گیاهی مثل سنجد، بادام، سبزیجات سبز و دانه‌های کامل، کلسیم قابل‌جذب‌تری دارن و به‌مراتب سالم‌تر هستن. این در حالی‌ست که مصرف شیر حتی ممکنه بدن رو از جذب همین منابع مفید هم بازداره. یکی از دلایل سانسور این حقایق، منافع بزرگ صنایع لبنی در سطح جهانیه. شیر تبدیل به نماد سلامتی شده، ولی پشت پرده‌اش آسیب‌های زیادی پنهانه. گاهی یک رژیم غذایی سنتی و متعادل که مبتنی بر تعادل مزاج، استفاده از خوراکی‌های گرم و معتدل و مصرف محدود فرآورده‌های حیوانیه، می‌تونه به مراتب مؤثرتر از هر مکمل و داروی شیمیایی عمل کنه. البته باید بدونیم که بازنگری در الگوهای غذایی نیازمند آموزش، آگاهی و اعتماد به بدنه‌ی علم تغذیه‌ی طبیعی و عملکرد بدن انسان است.     تاثیر منفی شیر بر سلامت استخوان و دندان   برخلاف باور عمومی و حتی نظر بسیاری از پزشکان، مصرف مداوم شیر می‌تونه باعث ایجاد پوسیدگی دندان و پوکی استخوان بشه. شیر به علت داشتن میزان بالای پروتئین، باعث اسیدی شدن محیط خون می‌شه. برای جبران این اسیدی بودن غیرطبیعی که عملکرد سلول‌ها و ارگان‌ها رو مختل می‌کنه، بدن از کلسیم موجود در استخوان‌ها و دندان‌ها استفاده می‌کنه تا خون رو دوباره قلیایی کنه. این کلسیم در نهایت از طریق کلیه‌ها دفع می‌شه و باعث پوکی استخوان و پوسیدگی دندان می‌شه. بدن انسان به طور طبیعی برای حفظ تعادل اسید-باز طراحی شده. اما وقتی بار پروتئینی حیوانی زیاد بشه، عملکرد کلیه‌ها و استخوان‌ها برای تنظیم این تعادل، بیش از حد درگیر می‌شن. نتیجه‌ی این فشار، برداشت مکرر کلسیم از استخوان‌هاست. جالبه بدونید که پوسیدگی دندان در کودکانی که شیر زیاد می‌نوشن بیشتر دیده می‌شه، چرا که PH دهان کاهش پیدا می‌کنه و اسید تولید شده باعث تحلیل مینای دندان می‌شه. در حالی‌که برخی گیاهان مثل برگ چغندر، گشنیز و شوید با ترکیبات قلیایی طبیعی خودشون به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنن، شیر در نقطه‌ی مقابل باعث شستشوی کلسیم از بدن می‌شه. استفاده از منابع گیاهی قلیایی می‌تونه نه تنها از پوکی استخوان جلوگیری کنه، بلکه باعث تنظیم بهتر عملکرد قلب، کلیه‌ها و حتی کاهش التهاب‌های مزمن در بدن بشه.     تاثیر منفی شیر بر جذب ویتامین D   یکی دیگه از مشکلات شیر، اختلال در فعال‌سازی ویتامین D در کلیه‌هاست. مصرف مداوم پروتئین‌های حیوانی به دلیل ایجاد محیط اسیدی، عملکرد آنزیم‌های کلیه رو مختل می‌کنه و جلوی تبدیل ویتامین D غیرفعال به فعال رو می‌گیره. این موضوع باعث کاهش ویتامین D فعال، کاهش جذب کلسیم، و تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شه. ویتامین D فعال نقش کلیدی در جذب فسفر و کلسیم داره. اختلال در این فرایند، تأثیر مستقیم روی تراکم استخوان و عملکرد سیستم ایمنی داره. این یعنی مصرف زیاد شیر می‌تونه همزمان باعث کاهش جذب کلسیم و افزایش التهاب‌های مزمن بشه. جالب اینجاست که کمبود ویتامین D، فقط از طریق نور آفتاب و تغذیه سالم قابل جبران‌پذیره و هیچ مکملی جای اثر نور طبیعی و رژیم متعادل رو نمی‌گیره. برای مثال، مصرف همزمان سویق سنجد، روغن‌های طبیعی مثل روغن کنجد، روغن زیتون فرابکر یا حتی کره حیوانی سنتی در کنار منابع غذایی ویتامین D، باعث جذب بهتر این ویتامین می‌شه. همچنین برخی ترکیبات غذایی که طبع معتدل و گرم دارن، باعث تنظیم عملکرد کبد و کلیه‌ها می‌شن و در فعال‌سازی بهتر ویتامین D مؤثر هستن. این نگاه کل‌نگر به سلامت، برخلاف توصیه‌های کلیشه‌ای، نگاه دقیق‌تری به عملکرد بدن داره.     رابطه‌ی کلسیم و ویتامین D میزان ویتامین D فعال در خون، رابطه‌ای معکوس با میزان کلسیم خون داره. وقتی مصرف کلسیم زیاد بشه، ویتامین D فعال کاهش پیدا می‌کنه، جذب کلسیم کاهش پیدا می‌کنه و ترشح آن از طریق ادرار افزایش می‌یابد. در نتیجه، شیر به خاطر داشتن پروتئین و کلسیم بالا، از دو طرف باعث کاهش ویتامین D و پوکی استخوان می‌شه. این تعادل ظریف بین کلسیم و ویتامین D، کلید درک بسیاری از مشکلات استخوانیه. برخلاف تصورات رایج، افزایش صرفِ کلسیم غذایی لزوماً باعث استحکام استخوان نمی‌شه. حتی ممکنه مصرف بی‌رویه شیر باعث افزایش دفع کلیوی کلسیم بشه که نتیجه‌اش تحلیل بافت استخوانی و افزایش خطر شکستگی خواهد بود. به جای تمرکز روی مصرف بالا، باید به شیوه‌ی جذب و نگهداری کلسیم توجه کرد. عناصر معدنی مثل منیزیم و روی که در حبوبات، خشکبار و سبزیجات یافت می‌شن، برای تثبیت کلسیم در بافت استخوان ضروری‌ان. همچنین خواب منظم، پیاده‌روی روزانه و دوری از استرس نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ و تعادل این دو ماده مهم دارن.     دامداری صنعتی و کیفیت شیر   مشکلات به اینجا ختم نمی‌شن. در دامداری‌های صنعتی، گاوها در فضاهای بسته، بدون نور آفتاب و با غذای مصنوعی بزرگ می‌شن. این غذاها حاوی هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها هستن و شیر حاصل، آلوده و ناسالمه. در این شرایط، شیر نه‌تنها فاقد خواص مورد انتظار می‌شه، بلکه به منبعی از مواد شیمیایی و ترکیبات التهابی تبدیل می‌شه. باقی‌مانده‌های دارویی در شیر صنعتی مثل آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌های رشد، در بدن تجمع پیدا می‌کنن و به‌مرور باعث اختلالات هورمونی، چاقی شکمی و حتی بروز اختلالات غدد درون‌ریز می‌شن. سیستم ایمنی کودکان و نوجوانان نسبت به این ترکیبات بسیار حساس‌تره و همین می‌تونه یکی از دلایل افزایش حساسیت‌های غذایی و آسم در نسل‌های جدید باشه. همچنین، حذف شیر صنعتی و جایگزینی آن با خوراکی‌های طبیعی‌تر مثل شیرهای گیاهی خانگی (مثل شیر بادام، شیر کنجد، شیر جو) می‌تونه به پاک‌سازی بدن، تقویت دستگاه گوارش و افزایش انرژی طبیعی بدن کمک کنه. این نوشیدنی‌ها هم پروتئین دارن، هم چربی مفید، اما بدون خطرات شیر صنعتی. این انتخاب‌ها در طبقه‌بندی «تغذیه پاک و پایدار» قرار می‌گیرن که امروزه در بسیاری از رژیم‌های درمانی توصیه می‌شن.     فرایندهای صنعتی و تغییرات زیان‌آور   در فرآیند پاستوریزه کردن، بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی شیر از بین می‌رن یا ساختارشون تغییر می‌کنه. مثلاً کلسیم به شکل غیرقابل‌جذب در میاد و لاکتوز هم به قندهای سریع‌الجذب تبدیل می‌شه که باعث دیابت و چاقی می‌شن. (سویق جو, بهترین درمان کننده اضافه وزن و دیابت) در فرآیند هموژنیزه کردن نیز چربی‌ها و پروتئین‌های شیر تغییر ساختار می‌دن و این فرآیند با بیماری‌های قلبی و عروقی مرتبط دونسته شده. این دستکاری‌های شیمیایی نه‌تنها ارزش غذایی شیر رو کاهش می‌دن، بلکه باعث تولید ترکیبات التهابی هم می‌شن که با افزایش چربی‌های خون، انسداد عروق و بیماری‌های قلبی ارتباط مستقیم دارن. یکی از ترکیبات نگران‌کننده‌ای که در شیر هموژنیزه دیده می‌شه، «کازئین اکسیدشده» هست که می‌تونه بافت‌های بدن رو تحریک کرده و منجر به تجمع پلاک‌های چربی در رگ‌ها بشه. از طرفی، قند لاکتوز که پس از فرآوری صنعتی شیر به فرم ساده‌تری درمیاد، شاخص گلایسمی بالایی پیدا می‌کنه و باعث ترشح ناگهانی انسولین می‌شه. این تغییر ناگهانی می‌تونه هم احساس گرسنگی رو بیشتر کنه و هم در طول زمان باعث مقاومت به انسولین بشه که پیش‌زمینه‌ی بیماری دیابت نوع دو هست. برای همین، در مسیر کاهش وزن و کنترل قند خون، حذف شیر صنعتی و جایگزینی آن با غذاهای سنتی مثل سویق، شیره‌های طبیعی و نوشیدنی‌های سالم گیاهی می‌تونه معجزه کنه.   آلرژی‌ها، بیماری‌های خودایمنی و سرطان   پروتئینی به نام کازئین در شیر با بیماری‌های خودایمنی مثل MS، آرتروز روماتویید، انواع سرطان‌ها و ناهنجاری‌های دیگر در ارتباطه. همچنین فاکتورهای رشد موجود در شیر گاو باعث تحریک رشد سریع سلول‌ها، از جمله سلول‌های سرطانی می‌شن. ( سرطان رو اینطوری درمان کن! ) تحقیقات متعددی نشون دادن که مصرف روزانه شیر گاو صنعتی با افزایش التهاب مزمن و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی مرتبطه. دلیل این مسأله، وجود کازئین A1 در شیر گاوه که در بدن به ماده‌ای موسوم به بتا کازومورفین تبدیل می‌شه و می‌تونه مسیرهای التهابی رو فعال کنه. این التهاب مزمن در بدن، یکی از زمینه‌های مهم در ابتلا به بیماری‌های خودایمنیه که سیستم ایمنی به‌جای دفاع، شروع به حمله به سلول‌های بدن می‌کنه. از طرف دیگه، فاکتور IGF-1 که به‌طور طبیعی در شیر وجود داره، نه‌تنها باعث رشد سلول‌های سالم، بلکه باعث رشد سلول‌های سرطانی هم می‌شه. وقتی این فاکتور در بدن زیاد بشه، تعادل تقسیم سلولی به هم می‌ریزه. به همین دلیله که حذف لبنیات، مخصوصاً شیر گاو، در بسیاری از پروتکل‌های ضدسرطان پیشنهاد می‌شه. جایگزینی با ترکیباتی مثل شیره انگور، تخم شربتی، خاکشیر و گیاهان تقویت‌کننده سیستم ایمنی می‌تونه هم بدن رو از التهاب پاک‌سازی کنه، هم روند بازسازی سلولی رو تسهیل کنه.   حالا که این همه از مضرات مصرف مداوم شیر گفتیم، باید درباره‌ی جایگزین‌هاش هم صحبت کنیم. اما چون این پست طولانی شده، توی پست بعدی به راهکارهای تأمین ویتامین D و کلسیم و جایگزین‌های متنوع و خوشمزه لبنیات خواهیم پرداخت.

  چرا وقتی به کودک غذای جامد و غیرمیکس میدهم عوق میزند!؟   رشد مهارت‌های حرکتی دهان، کودکان را قادر می‌سازد تا طیف وسیعی از بافت‌های غذایی را مدیریت کنند. عوق زدن یک عمل بازتابی است که به جلوگیری از خفگی کمک می کند و ممکن است با تماس انگشتان دست، غذا، قاشق یا اسباب بازی ها با روی زبان و پشت دهان ایجاد شود.  رفلکس گگ در حدود 6 ماهگی کاهش می‌یابد و مصادف با سنی است که بیشتر نوزادان در حال یادگیری خوردن غذاهای جامد هستند. برخی از کودکان دارای رفلکس گگ، بیش از حد حساس هستند و راحت‌ دچار تهوع می‌شوند.. با واکنش نشان دادن اطرافیان به این رفتار، عوق زدن کودک می تواند به یک رفتار آموخته شده و ادامه دار تبدیل شود. برای جلوگیری از این امر، از واکنش بیش از حد به این رفتار کودک خودداری کنید. به سادگی تکه غذای بیرون آمده را بردارید و مطمئن باشید عوق زدن مانند خفگی نیست که در آن راه هوایی مسدود شود و مانع از تنفس می شود. بر خلاف عوق زدن که در آن کودک صداها ایجاد می کند، خفگی ساکت است.   عوق زدن نوزاد ربطی به وجود دندان ندارد!   عوق زدن نوزاد ربطی به وجود یا عدم وجود دندان نداشته و همه اش برمیگردد به هماهنگی حرکت دهان، زبان و فک ها برای جویدن و بلعیدن مامان گل! جویدن را  ما باید به فرزند دلبندمان یاد بدهیم. کودک از بدو تولد؛ فقط مک زدن را یاد گرفته است و وقتی غذای غیر مایع در دهانش حس می کند اصلا نمی داند باید با آن چکار کند؛ پس ما باید با درشت تر کردن تدریجی غذای کودک که از همان شش ماهگی باید در برنامه مان باشد، مکانیزم رفلکس گگ رو کم کم به عقب زبان کودک هدایت کرده و ماهیچه‌های دهانی وی را تقویت کنیم و در نهایت با این کار جویدن و بلعیدن را به او یاد بدهیم. نگران نباشید!  لثه های کودک آنقدر سفت و محکم است که میتواند تکه های درشت تر غذایش را به خوبی له کند.      نکته طلایی در شروع غذای کمکی کودک   خیلی باید دقت کنیم که از همان ابتدای شروع غذای کمکی، غذای کودک دلبندمان را میکس نکنیم و اجزای درشت غذای وی را با پشت قاشق برایش له کنیم. حتی به مرور که بزرگتر می شود بعد از 8-9ماهگی، دیگه همین کار را هم نکنیم و بگذاریم کودک خودش از پس جویدن غذایش بربیاید.     چندکار برای کاهش حساسیت رفلکس گگ   1. مسواک زدن دندان های کودک شما نیز اغلب به کاهش حساسیت دهان او کمک می کند. 2. حتی اگر کودک شما قادر به تحمل غذاهای پوره شده گلوله‌دار یا بافت‌دار نباشد، ممکن است آماده باشد مواد جامدی را امتحان کند که به راحتی حل می‌شوند، مانند کراکر بچه، موز، خرما، یا کلوچه. کودکانی که دارای رفلکس‌های حساس تهوع هستند، اغلب با مواد جامدی که به راحتی حل می‌شوند، بهتر از غذاهای پوره‌شده گلوله عمل می‌کند.  3. اگر فرزندتان توانایی دارد، به او اجازه دهید تمام یا بخشی از وعده غذایی خود را با دستان خودش میل کند. کودکانی که دارای رفلکس گگ هستند، اگر بتوانند خودشان را غذایشان را میل، اغلب بهتر عمل می کنند.      حالا اگر کودک به غذای میکس عادت کرده و بمحض خوردن غذای جامد و غیرمیکس دچار رفلکس گگ می شود و عوق می زند چه کنیم؟ راهکار درمانی این مسئله چیست؟ اگر کودک شما دچار این مشکل هست در قسمت  نظرات به من بگویید تا مقاله بعدی را در مورد درمان این مسئله بنویسم. و در آن به شما راهکارهایی ارائه دهم تا خیلی زود این مشکل کودک دلبندتان برطرف شده و خیالت شما راحت شود مامان عزیز... آی بانو همیشه در کنار شماست...      

راهنمای کامل درمان رفلکس گگ (عق‌زدن) کودک   رفلکس گگ یا همان عق‌زدن، یکی از چالش‌های رایج والدین هنگام تغذیه کودک است؛ مخصوصاً کودکانی که مدت‌ها به غذای میکس‌شده یا نرم عادت داشته‌اند. باید بدانید که درمان این حالت نه یک‌شبه اتفاق می‌افتد و نه با حذف ناگهانی همه غذاهای نرم! بلکه این یک روند تدریجی و آگاهانه است.     چرا کودک به غذاهای جامد واکنش نشان می‌دهد؟   ریشه این مشکل معمولاً عدم هماهنگی عضلات دهان، زبان و فک برای جویدن و بلعیدن است. در ماه‌های اولیه زندگی، طبیعی است که نوزاد هنگام برخورد با تکه‌های بزرگ غذا دچار عق‌زدن شود. اما اگر این وضعیت تا ماه‌های بعدی ادامه پیدا کند، نیازمند توجه و برنامه‌ریزی غذایی است. در طب سنتی ایرانی هم اعتقاد بر این است که حرارت غریزی بدن کودک باید تقویت شود تا هضم و جذب بهتر غذا صورت گیرد. استفاده از مقوی‌های طبیعی مانند سویق کامل کودک (محصول موجود در آی بانو) می‌تواند به تقویت حرارت غریزی کمک کند و زمینه آماده‌سازی بدن کودک برای پذیرش غذاهای جدید را فراهم کند.     قدم اول: به‌هیچ‌وجه عجله نکنید هیچ‌وقت نباید یک کودک عادت‌کرده به غذاهای میکس را به‌یک‌باره وارد دنیای غذاهای جامد کنید.مثلاً به‌جای اینکه یک‌باره همه غذاهای نرمرا حذف کنید و تنها سیب‌زمینی له‌شده بدهید،بهتر است مرحله‌به‌مرحله پیش بروید. در ابتدا یک یا دو جزء از غذا را فقط با پشت قاشق له کنید (نه میکس کامل)، مثلاً سیب‌زمینی یا هویج را له کرده و به سوپ اضافه کنید. کودک ممکن است در روزهای اول کمی مقاومت کند، اما با صبوری و تکرار عادت خواهد کرد.       مقاله «اشتباهات رایج در غذا دادن به کودک» در مجله آی بانو نکات مهمی برای مادران دارد که پیشنهاد می‌کنم حتماً بخوانید.         نکات علمی: تحریک دهان و زبان بدون فشار   نکته مهم دیگر این است که هرگز در حالت خوابیده یا هنگام بازی به کودک غذا ندهید. همچنین قاشق را پُر و عمیق وارد دهان نکنید؛ بلکه مقدار کمی غذا روی نوک قاشق قرار دهید و جلوی زبان کودک بگیرید تا خودش غذا را بمکد. این روش، تحریک ناحیه رفلکسی را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود کودک به‌مرور کنترل بهتری روی حرکات دهان و زبانش پیدا کند.     گر به دنبال غذاهای آماده مناسب برای مراحل اولیه هستید، محصولات حریره بادام و فرنیوه به سیب آی بانو انتخاب‌های خوبی هستند، چون بافت نرم و مغذی دارند.       از دیدگاه طب ایرانی چه باید کرد؟   در طب ایرانی، علاوه بر تمرین‌های تدریجی، به تقویت معده و گرمی‌بخشیدن به گوارش کودک اهمیت زیادی داده می‌شود. مثلاً توصیه می‌شود از غذاهایی با طبع معتدل یا کمی گرم مانند حریره بادام استفاده کنید . این کار کمک می‌کند معده کودک قوی‌تر شود و در برابر تکه‌های بزرگ‌تر غذا مقاومت کمتری نشان دهد.      گام‌های پیشرفته‌تر: وقتی کودک آماده شد…   بعد از یک تا دو هفته که کودک به بافت نیمه‌له‌شده عادت کرد، می‌توانید تکه‌های کوچک نخودفرنگی یا کدو را به غذایش اضافه کنید. باز هم تأکید می‌کنم: همه این مراحل باید آهسته و متناسب با واکنش کودک باشد. برای کودکانی که ده ماه به بالا هستند، می‌توانید در میان غذاهایشان تکه‌های نرم میوه رسیده مثل موز یا خرما هم اضافه کنید. این تمرین‌ها باعث تقویت مهارت جویدن و حرکت زبان می‌شود.     کلید موفقیت: صبر و ارزیابی مستمر   مهم‌ترین نکته در درمان رفلکس گگ، صبوری والدین و ارزیابی مداوم وضعیت کودک است. هیچ دو کودکی مثل هم نیستند و نباید جدول زمانی دقیقی برای همه بچه‌ها در نظر گرفت. همچنین توجه داشته باشید که در هر مرحله می‌توانید برای تأمین انرژی و تقویت سیستم ایمنی کودک از محصولاتی مثل سویق کامل کودک و حریره بادام آی بانو استفاده کنید که مناسب همین دوره‌های انتقالی طراحی شده‌اند.     نتیجه‌گیری: با آرامش و آگاهی پیش بروید   رفلکس گگ یک مانع همیشگی نیست؛ بلکه با یک برنامه تدریجی، همراه با صبوری و انتخاب مواد غذایی درست، می‌توان آن را پشت سر گذاشت. هم از نگاه علمی و هم از منظر طب ایرانی، توجه به تقویت معده، هماهنگی حرکات دهان و زبان و انتخاب غذاهای مقوی کلید موفقیت هستند. اگر در مسیر درمان سؤالی داشتید، می‌توانید از مشاوره‌های تخصصی آی بانو کمک بگیرید و همچنین محصولات متنوع فروشگاه آی بانو را ببینید که برای هر مرحله از تغذیه کودک طراحی شده‌اند.  

شما در چه حالتی به کودک دلبند خود غذا می دهید؟ تماشای تلویزیون در حین خوردن وعده های غذایی کودکان یک منظره رایج در اکثر خانه ها است. یا ممکن است مادری را دیده باشید که به کودک نوپایش در حالی که با موبایل یا تبلتش بازی می کند غذا می دهد. بسیاری از والدین به نوعی از حواس پرتی در زمان غذا برای فرزندان خود متوسل می شوند. هدف می تواند این باشد که کودک دویدن در اتاق را متوقف کند و بنشیند و غذا بخورد یا انگیزه دادن به او برای خوردن مقادیر بیشتر بدون مقاومت باشد. همچنین می‌تواند حواس کودک را پرت کند تا غذاهایی را که دوست ندارد بخورد، بدون اینکه از آنچه می‌خورد آگاه باشد. در حالی که ممکن است راه آسانی برای غذا دادن به یک فرد بی‌میل باشد، خوردن با صفحه نمایش پیامدهای نامطلوبی بر عادات غذایی و تعاملات والدین و فرزند دارد.    مضرات تماشای تلویزیون در حین خوردن غذا   چرا نباید اجازه دهید فرزندتان این کار را انجام دهد؟    تحقیقات موجود به طور کلی به تأثیر منفی مشاهده تلویزیون یا موبایل حین غذا دادن به مودک اشاره دارد. این امر باعث:  تاخیر در رشد زبان،  اختلال در مهارت های اجتماعی،  تنظیم ضعیف عاطفی  و عملکرد تحصیلی کمتر از حد مطلوب  می شود. در واقع، ابزارها با محدود کردن تجربیات حسی، مانع یادگیری می شوند. والدین باید مطمئن شوند که کودکان فرصتی برای بازی در فضای باز دارند. این کار اشتهای کودک را افزایش می دهد. یک کودک پس از بازی حرکتی گرسنه شده و به احتمال زیاد یک وعده غذایی بدون حواس پرتی می خورد.      نقش ما به عنوان والدین این است که به کودکان کمک کنیم از طریق بازی، سبک زندگی سالم و وعده های غذایی متعادل از نیازهای خود آگاه شوند. ما همچنین باید روتین‌ بازی های حرکتی را برای آن‌ها ایجاد کنیم، که نه تنها بر متابولیسم آن‌ها تأثیر  مثبت می‌گذارد، بلکه منجر به مجموعه‌ای از مهارت‌ها می‌شود که می‌تواند بدور از تلویزیون فرصت رشد پیدا کنند. و مهمتر از همه، ما باید به گونه ای عمل کنیم که بتوانند از مهارت‌ها، سرگرمی‌ها و عادات مختلف مان الگوبرداری کنند.  کاری که والدین می توانند انجام دهندآنچه را که می گویید عمل کنید: در حالی که کودک خود را از تماشای تلویزیون در حین غذا خوردن منصرف می کنید، نباید تلفن همراه یا لپ تاپ خودتان حواس شما را پرت کند. کل خانواده باید از قانون یکسانی پیروی کنند؛ غذا بدون صفحه نمایش.تلویزیون را از قسمت ناهارخوری بردارید:  تلویزیون خود را در قسمت ناهارخوری نگه ندارید. همچنین وقتی برای صرف غذا می نشینید، لپ تاپ و موبایل را سر میز نیاورید. همه اعضای خانواده باید بر این قانون توافق کنند. یک ساختار غذایی تنظیم کنید:  سه وعده غذایی اصلی و دو میان وعده را هر روز به طور همزمان برنامه ریزی کنید. اگر کودکان عادت به خوردن وعده‌های غذایی در زمان‌های معین داشته باشند، در زمان صرف غذا کمتر سر و صدا خواهند داشت. نوزادان و کودکان نوپا ممکن است نیاز به خوردن بیشتر داشته باشند.کودک خود را تحت فشار قرار ندهید:   با اصرار نکردن بر اینکه مقدار معینی باید مصرف شود، غذا خوردن یا غذا خوردن را به یک امر آرام تبدیل کنید. اعمال فشار کمتر در وعده های غذایی باعث می شود کودک شما به سیگنال های بدنش گوش دهد و عادات غذایی خوبی در خود ایجاد کند.   چگونه کودک خود را در طول وعده های غذایی از صفحه نمایش جدا کنیم؟اگر فرزندتان از قبل به تماشای صفحه نمایش در حین غذا خوردن اعتیاد دارد، والدین چه باید بکنند؟ می توانید با دادن یک میان وعده کوچک بدون تلویزیون به فرزندتان شروع کنید. این کار پنج تا ده دقیقه طول می کشد تا تمام شود. بتدریج می‌توانید به سمت وعده‌های غذایی اصلی بدون تماشای نمایشگر بروید. قبل از اینکه صفحه نمایش را در زمان صرف غذا به طور کامل حذف کنید، با یک وعده غذایی بدون صفحه شروع کنید. در نهایت، می‌توانید رژیم غذایی، سطح فعالیت، قرار گرفتن در معرض صفحه نمایش و سلامت کلی فرزندتان را به‌طور مؤثر یک مرحله در یک زمان مدیریت کنید. جدای از اینکه به تدریج او را در طول وعده های غذایی از تماشای صفحه نمایش دور کنید، وعده های غذایی مکرر خانوادگی همراه با بازی در فضای باز (مانند پیاده روی در پارک یا توپ بازی) را برنامه ریزی کنید تا علاقه فرزندتان به فعالیت های مبتنی بر صفحه نمایش کاهش یابد .

بدغذایی کودک می‌تونه برای والدین نگران‌کننده و خسته‌کننده باشه، اما در بسیاری موارد با آگاهی و صبوری قابل حل‌ شدنه. این مقاله با نگاهی علمی و همراه با تجربه‌های مادرانه، دلایل بدغذایی رو بررسی می‌کنه و راهکارهایی عملی، امن و کاربردی برای بهبود تغذیه کودک ارائه می‌ده.     چرا باید به نوزادان بیاموزیم که خودشان غذا بخورند (و از آشفتگی شادی کنند!)   اگر من به عنوان یک پدر و مادر مقصر یک چیز باشم، این است که تمام تلاشم را می کنم تا از آشفتگی جلوگیری کنم. وقتی نوبت به غذا دادن به پسرم می رسید، اغلب ترجیح می دادم به جای آنکه شیرجه برود، غذا را روی زمین بمالد و کف زمین را با سس بپوشاند، با قاشق به او غذا بدهم.    خوشبختانه من یاد گرفتم که چشمانم را بر روی دیوارهای ریخته شده و پاشیده شده ببندم و از آشفتگی هایی که بچه های کوچک در زمان غذا ایجاد می کنند استقبال کنم، زیرا آموزش دادن به نوزادان برای تغذیه خود بخش مهمی از رشد آنها است.    اگر کودکت از غذاهای تکه‌ای استقبال نمی‌کنه و فقط میکس شده می‌خوره، حتماً مقاله‌ی «بچم به غذای میکس عادت کرده، چه کنم؟» رو بخون! نکاتش نجات‌بخشه.پس بیایید با آن روبرو شویم! هر چه زودتر به آن دست یابند، زندگی برای همه آسان تر خواهد بود!وقتی کودک شما شروع به استفاده از انگشتان خود برای برداشتن غذا می کند. این به کودک شما کمک می کند تا مهارت های حرکتی ظریف را توسعه دهد. غذاهای انگشتی را به کودک خود بدهید که به اندازه کافی کوچک برای برداشتن و به اندازه کافی نرم برای جویدن باشد.   هنگامی که کودک خوب نشسته و از غذاهای جامد لذت می برد، دلایل بسیار خوبی برای تشویق به استقلال در خوردن وجود دارد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:     به کودک استقلال می دهد   آنها ممکن است خیلی کوچک باشند، اما بچه های کوچک ما می خواهند جدی گرفته شوند. همانطور که نوزادان یاد می گیرند که آب را از فنجان بنوشند و از کارد و چنگال استفاده کنند تا در نهایت غذا را به دهان خود برسانند، احساس استقلال بیشتری در آنها ایجاد می شود و در سال‌های پرمشغله‌ی جدی آینده اش در بزرگسالی، روی پای خود خواهد ایستاد.   اگر تازه وارد دنیای غذای کمکی شدی، پیشنهاد می‌کنم قبل از هر چیزی مقاله‌ی «قبل از شروع غذای کمکی این نکته را رعایت کنید» رو بخونی. کلی نکته داره که کارت رو راحت‌تر می‌کنه.         به رشد مهارت های حرکتی ظریف کمک می کندنوزادان با برداشتن غذا با تمام دست خود، و با تمرین استفاده از قاشق و چنگال، عضلات خود را تمرین می دهند و مهارت های هماهنگی ارزشمندی را می آموزند. با گذشت زمان، این مهارت‌های مهم کودک همچنان بهبود می‌یابد و تکامل پیدا می کند.     بفهمد کی گرسنه است!   نوزادان یاد می گیرند که نیازهای خود را کنترل کنند از طریق استقلال در تغذیه، نوزادان قادرند به گرسنگی پاسخ دهند و پس از سیر شدن غذا را متوقف کنند و از پرخوری جلوگیری کنند. یعنی زمان سیری . گرسنگی شان را خودشان موجه بشوند.  آنها همچنین متوجه می شوند که چه مقدار گاز بزنند و چه مدت قبل از بلعیدن بجوند.     این یک بازی حسی درخشان است   بله، بازی کنید! زیرا از طریق بازی است که نوزادان با دنیای خود آشنا می شوند. لمس کردن، احساس کردن، و له کردن غذا، که با چنین بافت های متنوعی همراه است، کاری است که نوزادان دوست دارند انجام دهند و بخش مهمی از رشد آنهاست. (تصور کنید گلوله های سیب زمینی چه حس شگفت انگیزی برای کودک دارد!)       این برای شما و کودک ارزشمند است   همانطور که نوزادان در مسیر خودتغذیه پیشرفت می کنند (و به طور سیستماتیک هر پیش بند و لباسی که دارند لکه دار می شوند) اعتماد به نفس آنها افزایش می یابد.                صورت کثیف کودک    در حالی که سن تقریبی که در آن اکثر نوزادان می توانند خودشان را تغذیه کنند بین6 تا 12 ماهگی است، مهم است که بدانید همه نوزادان با سرعت های متفاوتی رشد می کنند. دستیابی به استقلال در تغذیه چیزی است که رسیدن به آن در ماه ها و سال های اولیه به صبر نیاز دارد. بنابراین، در عین حال، این واقعیت را نادیده بگیرید که در موهای کودکتان ماست وجود دارد و اجازه دهید آن انگشتان کوچک چاق راه خود را در سراسر جهانِ غذا بیاموزند - با تمام شکوه آشفته اش.     برای کودکان نوپا طبیعی است که: هنگام غذا خوردن آشفتگی ایجاد کنید - این بخش بزرگی از تجربه غذا خوردن است بشقاب یا کاسه را بردارید و آن را در هوا تکان دهید سر از بشقاب بریزید و غذا را روی سینی صندلی غذایشان بریزید بشقاب را روی سرشان بگذار بیشتر از آنچه در دهانشان می رود، به اطراف پخش کنند یک روز یک غذای خاص را دوست داشته باشید و روز دیگر آن را رد کنید     راه های بهبود و کم کردن آشفتگی   سعی کنید انرژی عاطفی زیادی برای غذا خوردن کودک نوپاتان سرمایه گذاری نکنید. در غیر این صورت یاد خواهند گرفت که این راهی برای جلب توجه است. مقداری روزنامه یا یک ورقه پلاستیکی زیر صندلی کودک آنها قرار دهید تا نریزید. در ماه های گرم تر، آنها را بیرون از چمن یا ایوان غذا دهید. برای محافظت از لباس‌ها در برابر مواد غذایی ریخته شده، از پیش‌بندهای پلاستیکی، پیش‌بندهای سبک استفاده کنید.   و اگر کم‌کم وقت از شیر گرفتن کوچولوت رسیده و نمی‌دونی از کجا شروع کنی، مقاله‌ی «اینجوری کوچولوت رو از شیر بگیر» راهنمای گام‌به‌گام و همدلانه‌یه که ازت حمایت می‌کنه.

از شیر گرفتن، تنها یک تغییر تغذیه‌ای نیست، بلکه بخشی از فرآیند جدا شدن تدریجی کودک از مادر است؛ تغییری که اگر با نرمی و آگاهی انجام نشود، می‌تواند اثرات روانی عمیقی به‌جا بگذارد.     آغاز یک وداع شیرین؛ چرا از شیر گرفتن کودک باید با آرامش باشد؟   از شیر گرفتن کودک، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل در مسیر رشد و تکامل اوست. این فرآیند، تنها قطع یک منبع تغذیه‌ای نیست، بلکه جدایی از آغوش گرم مادری است که همواره مأمن و پناهگاه کودک بوده است. اگر این فرآیند به‌صورت ناگهانی، اجباری و بدون آمادگی لازم انجام شود، ممکن است آسیب‌های روحی عمیقی در کودک بر جای بگذارد؛ زخم‌هایی که در برخی موارد تا پایان عمر با فرد باقی می‌مانند.  اگر در آغاز مسیر تغذیه کمکی هستید، حتماً مقاله‌ی "هشدار! قبل از شروع غذای کمکی این نکته را رعایت کنید" را از دست ندهید. نکاتی کلیدی در آن مطرح شده که به تصمیم‌گیری درست شما کمک می‌کند.   بنا بر آموزه‌های طب ایرانی، کودک مانند نهالی لطیف است که برای رشد سالم به اقلیم آرامش، تغذیه مناسب و امنیت عاطفی نیاز دارد. همان‌طور که نمی‌توان نهالی را ناگهان از خاکش جدا کرد و انتظار رشد داشت، کودک نیز نباید به یک‌باره و با فشار از سینه مادر گرفته شود. بنابراین، لازم است مادر با صبر، مهربانی و آگاهی کامل، این مسیر را هموار کند. فرآیند از شیرگیری باید تدریجی و همراه با آمادگی جسمی و روانی مادر و کودک باشد تا هر دو بتوانند با آرامش از این مرحله عبور کنند. در این میان، طب سنتی راهکارهایی ارزشمند دارد که می‌توانند این گذار را ساده‌تر و دلپذیرتر سازند.    بهترین زمان برای از شیر گرفتن؛ فصل طبیعت، فصل جدایی   در طب سنتی ایران، هماهنگی با طبیعت یکی از اصول مهم در سلامت و درمان است. زمان از شیر گرفتن کودک نیز از این قاعده مستثنا نیست. بر اساس دیدگاه حکمای طب ایرانی، بهترین زمان برای آغاز این فرآیند، اوایل بهار است؛ زمانی که هوا معتدل بوده و طبیعت در توازن کامل خود قرار دارد. اوایل پاییز نیز گزینه‌ای مناسب است، اما با احتیاط بیشتر.   جالب است بدانید برخی اشتباهات ساده می‌تواند باعث مشکلات تغذیه‌ای شود. پیشنهاد می‌کنیم حتماً نگاهی به مقاله‌ی "اشتباهات رایج در غذا دادن به کودک" بیندازید.   در مقابل، فصل زمستان و تابستان ـ به دلیل شدت سرما یا گرما ـ به‌هیچ‌وجه برای این کار مناسب نیستند. در زمستان احتمال بروز سوءهاضمه و اختلالات گوارشی افزایش می‌یابد، و در تابستان، بدن کودک بیشتر در معرض اسهال و بیماری‌های عفونی قرار می‌گیرد. چنین شرایطی، فرآیند تطبیق کودک با غذای جایگزین شیر را دشوارتر می‌کند. از سوی دیگر، کودکی که بیمار است، نباید در چنین شرایطی از شیر گرفته شود؛ مخصوصاً اگر از مشکلات گوارشی مانند اسهال یا نفخ رنج می‌برد. چراکه شیر مادر هم‌چنان بهترین، لطیف‌ترین و قابل‌هضم‌ترین غذا برای کودک بیمار است.      هم‌زمانی‌های پرخطر؛ از چه کارهایی باید پرهیز کرد؟   از شیر گرفتن کودک نباید هم‌زمان با دیگر تغییرات مهم در زندگی او مانند از پوشک گرفتن یا جدا کردن محل خواب انجام شود. هر یک از این فرآیندها، به تنهایی بار عاطفی و روانی زیادی دارد و هم‌زمان شدن‌شان می‌تواند باعث بروز استرس‌های شدید و آسیب‌های پایدار در روان کودک شود. طب ایرانی بر اصل "عدم اجتماع تدابیر ثقیله" (عدم هم‌زمانی چند فرآیند دشوار برای بدن) تأکید دارد. بر همین اساس، توصیه می‌شود بین فرآیندهایی مانند از شیر گرفتن، جدا کردن جای خواب و گرفتن از پوشک، فاصله‌ای چندماهه در نظر گرفته شود تا کودک بتواند به‌آرامی خود را با شرایط جدید وفق دهد. در این میان، مادر نیز باید به وضعیت جسمی و روانی خود توجه کند. اگر مادری دچار افسردگی پس از زایمان یا خستگی مزمن است، بهتر است این فرآیند را به تعویق بیندازد تا کودک از فضای عاطفی سالم‌تری بهره‌مند شود.     تغذیه کودک در دوران از شیر گرفتن؛ چه بخورد، چه نخورد؟   با آغاز روند از شیرگیری، باید به‌تدریج غذاهای کمکی را جایگزین کرد و آن‌ها را از نظر مقدار، تنوع و کیفیت افزایش داد. در این دوران، کودک به غذاهایی نیاز دارد که هم مقوی باشند و هم لطیف، تا سیستم گوارشی نابالغ او بتواند آن‌ها را به‌خوبی هضم و جذب کند.   برای شروع تغذیه‌ی جایگزین، "حریره بادام" و "فرنیوه به سیب" گزینه‌هایی بسیار مغذی و خوش‌خوراک هستند. در کنار آن، نگاهی به "سویق کامل" نیز بیندازید؛ ترکیبی مقوی برای کودکانی که در حال عبور از شیر مادر به غذاهای جدید هستند.   از دادن غذاهای سنگین، چرب، شور یا تند به‌شدت پرهیز شود. در عوض، غذاهایی مانند حریره بادام، سوپ‌های ساده با گوشت گوسفند، آش برنج با زعفران و کمی روغن بادام شیرین، بهترین انتخاب‌ها هستند. نوزاد باید به‌مرور با این غذاها آشنا شده و علاقه‌مند شود تا اشتیاق او به شیر مادر کم شود.     جبران خلأ عاطفی؛ گرمای مهر مادری را حفظ کن   شیر مادر تنها منبع غذایی کودک نیست؛ بلکه پل ارتباطی او با مادر، منبع آرامش و گرمای عاطفی است. به همین دلیل، با قطع شیر، کودک احساس فقدان عمیقی را تجربه می‌کند که از نظر روانی مشابه احساس داغ‌دیدگی است. برخی کودکان پس از از شیر گرفتن، نشانه‌هایی مانند بی‌قراری، شب‌زنده‌داری یا حتی رفتارهای پرخاشگرانه بروز می‌دهند. مادر باید در این دوران، محبت، توجه، لمس فیزیکی و گفت‌وگوی عاطفی با کودک را افزایش دهد تا خلأ ناشی از قطع شیر جبران شود. بازی کردن، در آغوش گرفتن، خواندن لالایی یا قصه‌گویی شبانه از روش‌های مؤثر در آرام‌سازی کودک هستند.    اگرمیخواهید از اشتباهی بزرگ جلوگیری کنید، مقاله‌ی "نکته حیاتی هنگام غذا دادن به کودک که باید بدانید" می‌تواند نگاه عمیق‌تری به شما بدهد.   طب سنتی تأکید دارد که محبت، مفرح‌ترین غذای روان کودک است و می‌تواند آثار سوء ناشی از قطع شیردهی را به حداقل برساند. مادر نباید تصور کند با پایان شیردهی، نقش تغذیه‌ای و عاطفی او نیز پایان یافته؛ بلکه این نقش تنها تغییر شکل می‌دهد.     برنامه‌ای تدریجی برای یک تغییر بزرگ   روش ایده‌آل برای از شیر گرفتن، کاهش تدریجی تعداد و مدت شیردهی است. این روند به بدن مادر زمان می‌دهد تا میزان تولید شیر را به‌آرامی کاهش دهد و از انسداد مجاری شیری و عوارضی چون تب شیر و التهاب پستان جلوگیری کند. برای شروع، نوبت‌هایی از شیردهی را که کودک به آن کم‌تر وابسته است، حذف کنید. مثلاً اگر کودک بیش‌ترین وابستگی را به شیر شب دارد، آن را به آخرین مرحله موکول کنید. هر چند روز یک‌بار یک وعده را حذف کرده و غذای جایگزین مناسب ارائه دهید. در طب ایرانی توصیه می‌شود این فرآیند حدود دو تا سه ماه طول بکشد. این بازه به بدن کودک اجازه می‌دهد با غذای جدید سازگار شود و به‌تدریج به دنیای بدون شیر عادت کند.    پیشنهاد می‌کنم نگاهی هم به ترکیبات مقوی «فرنیوه‌های آی بانو» بیندازی؛ بسیاری از مادرها از این ترکیب‌ها به‌عنوان اولین جایگزین شیر مادر استفاده کرده‌اند و تجربه‌شان مثبت بوده.      در پایان؛ مهر را جایگزین شیر کن   از شیر گرفتن کودک، اگر با آگاهی، صبر، محبت و در هماهنگی با آموزه‌های طبیعت انجام شود، نه‌تنها آسیب‌زا نیست، بلکه فرصتی برای بلوغ تدریجی کودک و مادر است. همان‌طور که بهار، فصل شکوفایی و تغییر است، کودک نیز با یاری مادر، از مرحله‌ای به مرحله‌ای دیگر وارد می‌شود؛ بی‌آنکه زخم بردارد، یا مهر از دلش کم شود. پس مادری آگاه و مهرورز باش؛ آهسته قدم بردار و به کودک خود زمان بده تا از این گذرگاه عبور کند. مهر تو، ستون روان و جسم فرزندت در این مسیر پر فراز و نشیب است.