حقیقتی که پزشکان نمی گویند

برای رشد طولی استخوانی لازم هست که سه عنصر کلسیم، فسفر و ویتامین دی در یک تناسب و نظم خاصی در بدن وجود داشته باشند. بر هم خوردن نظم این سه عنصر در بدن مساوی ست با پوکی استخوان و استپ قدی

شیر و پوکی استخوان: یک تناقض عجیب

جالبه بدونید در کشورهای اسکاندیناوی که بیشترین میزان مصرف شیر و مواد لبنی را در بین سایر کشورها دارند، بیشترین میزان پوکی استخوان گزارش شده است. این تناقض زمانی جالب‌تر می‌شه که بدونید مردمان این کشورها در کنار مصرف بالای شیر، دارای سبک زندگی نسبتاً سالم و سطح رفاه بالا هستن. با این حال، آمارهای جهانی نشون می‌دن که مصرف زیاد لبنیات نه‌تنها باعث جلوگیری از شکستگی استخوان نشده، بلکه در بسیاری از موارد عامل تسریع در تحلیل بافت استخوانی شده. این مسأله باعث شده بسیاری از پژوهشگران به بازنگری جدی درباره‌ی نقش شیر در سلامت استخوان‌ها بپردازن و آن را نه‌تنها ناکارآمد، بلکه گاه مضر بدونن. از منظر زیست‌محیطی و الگوی تغذیه‌ای، ترکیب چربی بالا، قند لاکتوز و پروتئین حیوانی موجود در شیر، هضم طبیعی رو دشوار می‌کنه و به مرور زمان باعث ایجاد اختلال در جذب مواد مغذی در روده می‌شه. این فرآیند می‌تونه منجر به کاهش سطح ویتامین‌های محلول در چربی مثل K2 و D3 بشه که برای انتقال کلسیم به استخوان‌ها ضروری هستن. در نتیجه، این کلسیم به‌جای استخوان، در بافت‌های نرم مثل کلیه یا دیواره رگ‌ها ته‌نشین می‌شه که ریسک سنگ کلیه و گرفتگی عروق رو افزایش می‌ده.

افشای یک حقیقت پنهان

در این مقاله قصددارم از یه حقیقتی پرده برداری کنم که این روزها کمتر کسی راجع بهش حرف زده. خیلی از واقعیت‌های علمی فقط در حد مقالات و کتب علمی باقی موندن و هیچ‌وقت توسط رسانه‌ها علنی نشدن. در دنیای تبلیغات و صنعت غذا، اطلاعاتی که سود اقتصادی به همراه دارن بیشتر منتشر می‌شن. به همین دلیل، بخش زیادی از مردم همچنان فکر می‌کنن شیر منبع بی‌رقیب کلسیم هست، در حالی که منابع گیاهی مثل سنجد، بادام، سبزیجات سبز و دانه‌های کامل، کلسیم قابل‌جذب‌تری دارن و به‌مراتب سالم‌تر هستن. این در حالی‌ست که مصرف شیر حتی ممکنه بدن رو از جذب همین منابع مفید هم بازداره. یکی از دلایل سانسور این حقایق، منافع بزرگ صنایع لبنی در سطح جهانیه. شیر تبدیل به نماد سلامتی شده، ولی پشت پرده‌اش آسیب‌های زیادی پنهانه. گاهی یک رژیم غذایی سنتی و متعادل که مبتنی بر تعادل مزاج، استفاده از خوراکی‌های گرم و معتدل و مصرف محدود فرآورده‌های حیوانیه، می‌تونه به مراتب مؤثرتر از هر مکمل و داروی شیمیایی عمل کنه. البته باید بدونیم که بازنگری در الگوهای غذایی نیازمند آموزش، آگاهی و اعتماد به بدنه‌ی علم تغذیه‌ی طبیعی و عملکرد بدن انسان است.

تاثیر منفی شیر بر سلامت استخوان و دندان

برخلاف باور عمومی و حتی نظر بسیاری از پزشکان، مصرف مداوم شیر می‌تونه باعث ایجاد پوسیدگی دندان و پوکی استخوان بشه. شیر به علت داشتن میزان بالای پروتئین، باعث اسیدی شدن محیط خون می‌شه. برای جبران این اسیدی بودن غیرطبیعی که عملکرد سلول‌ها و ارگان‌ها رو مختل می‌کنه، بدن از کلسیم موجود در استخوان‌ها و دندان‌ها استفاده می‌کنه تا خون رو دوباره قلیایی کنه. این کلسیم در نهایت از طریق کلیه‌ها دفع می‌شه و باعث پوکی استخوان و پوسیدگی دندان می‌شه. بدن انسان به طور طبیعی برای حفظ تعادل اسید-باز طراحی شده. اما وقتی بار پروتئینی حیوانی زیاد بشه، عملکرد کلیه‌ها و استخوان‌ها برای تنظیم این تعادل، بیش از حد درگیر می‌شن. نتیجه‌ی این فشار، برداشت مکرر کلسیم از استخوان‌هاست. جالبه بدونید که پوسیدگی دندان در کودکانی که شیر زیاد می‌نوشن بیشتر دیده می‌شه، چرا که PH دهان کاهش پیدا می‌کنه و اسید تولید شده باعث تحلیل مینای دندان می‌شه. در حالی‌که برخی گیاهان مثل برگ چغندر، گشنیز و شوید با ترکیبات قلیایی طبیعی خودشون به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنن، شیر در نقطه‌ی مقابل باعث شستشوی کلسیم از بدن می‌شه. استفاده از منابع گیاهی قلیایی می‌تونه نه تنها از پوکی استخوان جلوگیری کنه، بلکه باعث تنظیم بهتر عملکرد قلب، کلیه‌ها و حتی کاهش التهاب‌های مزمن در بدن بشه.

تاثیر منفی شیر بر جذب ویتامین D

یکی دیگه از مشکلات شیر، اختلال در فعال‌سازی ویتامین D در کلیه‌هاست. مصرف مداوم پروتئین‌های حیوانی به دلیل ایجاد محیط اسیدی، عملکرد آنزیم‌های کلیه رو مختل می‌کنه و جلوی تبدیل ویتامین D غیرفعال به فعال رو می‌گیره. این موضوع باعث کاهش ویتامین D فعال، کاهش جذب کلسیم، و تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شه. ویتامین D فعال نقش کلیدی در جذب فسفر و کلسیم داره. اختلال در این فرایند، تأثیر مستقیم روی تراکم استخوان و عملکرد سیستم ایمنی داره. این یعنی مصرف زیاد شیر می‌تونه همزمان باعث کاهش جذب کلسیم و افزایش التهاب‌های مزمن بشه. جالب اینجاست که کمبود ویتامین D، فقط از طریق نور آفتاب و تغذیه سالم قابل جبران‌پذیره و هیچ مکملی جای اثر نور طبیعی و رژیم متعادل رو نمی‌گیره.

برای مثال، مصرف همزمان سویق سنجد، روغن‌های طبیعی مثل روغن کنجد، روغن زیتون فرابکر یا حتی کره حیوانی سنتی در کنار منابع غذایی ویتامین D، باعث جذب بهتر این ویتامین می‌شه. همچنین برخی ترکیبات غذایی که طبع معتدل و گرم دارن، باعث تنظیم عملکرد کبد و کلیه‌ها می‌شن و در فعال‌سازی بهتر ویتامین D مؤثر هستن. این نگاه کل‌نگر به سلامت، برخلاف توصیه‌های کلیشه‌ای، نگاه دقیق‌تری به عملکرد بدن داره.

رابطه‌ی کلسیم و ویتامین D

میزان ویتامین D فعال در خون، رابطه‌ای معکوس با میزان کلسیم خون داره. وقتی مصرف کلسیم زیاد بشه، ویتامین D فعال کاهش پیدا می‌کنه، جذب کلسیم کاهش پیدا می‌کنه و ترشح آن از طریق ادرار افزایش می‌یابد. در نتیجه، شیر به خاطر داشتن پروتئین و کلسیم بالا، از دو طرف باعث کاهش ویتامین D و پوکی استخوان می‌شه. این تعادل ظریف بین کلسیم و ویتامین D، کلید درک بسیاری از مشکلات استخوانیه. برخلاف تصورات رایج، افزایش صرفِ کلسیم غذایی لزوماً باعث استحکام استخوان نمی‌شه. حتی ممکنه مصرف بی‌رویه شیر باعث افزایش دفع کلیوی کلسیم بشه که نتیجه‌اش تحلیل بافت استخوانی و افزایش خطر شکستگی خواهد بود. به جای تمرکز روی مصرف بالا، باید به شیوه‌ی جذب و نگهداری کلسیم توجه کرد. عناصر معدنی مثل منیزیم و روی که در حبوبات، خشکبار و سبزیجات یافت می‌شن، برای تثبیت کلسیم در بافت استخوان ضروری‌ان. همچنین خواب منظم، پیاده‌روی روزانه و دوری از استرس نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ و تعادل این دو ماده مهم دارن.

دامداری صنعتی و کیفیت شیر

مشکلات به اینجا ختم نمی‌شن. در دامداری‌های صنعتی، گاوها در فضاهای بسته، بدون نور آفتاب و با غذای مصنوعی بزرگ می‌شن. این غذاها حاوی هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها هستن و شیر حاصل، آلوده و ناسالمه. در این شرایط، شیر نه‌تنها فاقد خواص مورد انتظار می‌شه، بلکه به منبعی از مواد شیمیایی و ترکیبات التهابی تبدیل می‌شه. باقی‌مانده‌های دارویی در شیر صنعتی مثل آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌های رشد، در بدن تجمع پیدا می‌کنن و به‌مرور باعث اختلالات هورمونی، چاقی شکمی و حتی بروز اختلالات غدد درون‌ریز می‌شن. سیستم ایمنی کودکان و نوجوانان نسبت به این ترکیبات بسیار حساس‌تره و همین می‌تونه یکی از دلایل افزایش حساسیت‌های غذایی و آسم در نسل‌های جدید باشه. همچنین، حذف شیر صنعتی و جایگزینی آن با خوراکی‌های طبیعی‌تر مثل شیرهای گیاهی خانگی (مثل شیر بادام، شیر کنجد، شیر جو) می‌تونه به پاک‌سازی بدن، تقویت دستگاه گوارش و افزایش انرژی طبیعی بدن کمک کنه. این نوشیدنی‌ها هم پروتئین دارن، هم چربی مفید، اما بدون خطرات شیر صنعتی. این انتخاب‌ها در طبقه‌بندی «تغذیه پاک و پایدار» قرار می‌گیرن که امروزه در بسیاری از رژیم‌های درمانی توصیه می‌شن.

فرایندهای صنعتی و تغییرات زیان‌آور

در فرآیند پاستوریزه کردن، بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی شیر از بین می‌رن یا ساختارشون تغییر می‌کنه. مثلاً کلسیم به شکل غیرقابل‌جذب در میاد و لاکتوز هم به قندهای سریع‌الجذب تبدیل می‌شه که باعث دیابت و چاقی می‌شن.

(سویق جو, بهترین درمان کننده اضافه وزن و دیابت)

در فرآیند هموژنیزه کردن نیز چربی‌ها و پروتئین‌های شیر تغییر ساختار می‌دن و این فرآیند با بیماری‌های قلبی و عروقی مرتبط دونسته شده. این دستکاری‌های شیمیایی نه‌تنها ارزش غذایی شیر رو کاهش می‌دن، بلکه باعث تولید ترکیبات التهابی هم می‌شن که با افزایش چربی‌های خون، انسداد عروق و بیماری‌های قلبی ارتباط مستقیم دارن. یکی از ترکیبات نگران‌کننده‌ای که در شیر هموژنیزه دیده می‌شه، «کازئین اکسیدشده» هست که می‌تونه بافت‌های بدن رو تحریک کرده و منجر به تجمع پلاک‌های چربی در رگ‌ها بشه. از طرفی، قند لاکتوز که پس از فرآوری صنعتی شیر به فرم ساده‌تری درمیاد، شاخص گلایسمی بالایی پیدا می‌کنه و باعث ترشح ناگهانی انسولین می‌شه. این تغییر ناگهانی می‌تونه هم احساس گرسنگی رو بیشتر کنه و هم در طول زمان باعث مقاومت به انسولین بشه که پیش‌زمینه‌ی بیماری دیابت نوع دو هست. برای همین، در مسیر کاهش وزن و کنترل قند خون، حذف شیر صنعتی و جایگزینی آن با غذاهای سنتی مثل سویق، شیره‌های طبیعی و نوشیدنی‌های سالم گیاهی می‌تونه معجزه کنه.

آلرژی‌ها، بیماری‌های خودایمنی و سرطان

پروتئینی به نام کازئین در شیر با بیماری‌های خودایمنی مثل MS، آرتروز روماتویید، انواع سرطان‌ها و ناهنجاری‌های دیگر در ارتباطه. همچنین فاکتورهای رشد موجود در شیر گاو باعث تحریک رشد سریع سلول‌ها، از جمله سلول‌های سرطانی می‌شن.

( سرطان رو اینطوری درمان کن! )

تحقیقات متعددی نشون دادن که مصرف روزانه شیر گاو صنعتی با افزایش التهاب مزمن و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی مرتبطه. دلیل این مسأله، وجود کازئین A1 در شیر گاوه که در بدن به ماده‌ای موسوم به بتا کازومورفین تبدیل می‌شه و می‌تونه مسیرهای التهابی رو فعال کنه. این التهاب مزمن در بدن، یکی از زمینه‌های مهم در ابتلا به بیماری‌های خودایمنیه که سیستم ایمنی به‌جای دفاع، شروع به حمله به سلول‌های بدن می‌کنه. از طرف دیگه، فاکتور IGF-1 که به‌طور طبیعی در شیر وجود داره، نه‌تنها باعث رشد سلول‌های سالم، بلکه باعث رشد سلول‌های سرطانی هم می‌شه. وقتی این فاکتور در بدن زیاد بشه، تعادل تقسیم سلولی به هم می‌ریزه. به همین دلیله که حذف لبنیات، مخصوصاً شیر گاو، در بسیاری از پروتکل‌های ضدسرطان پیشنهاد می‌شه. جایگزینی با ترکیباتی مثل شیره انگور، تخم شربتی، خاکشیر و گیاهان تقویت‌کننده سیستم ایمنی می‌تونه هم بدن رو از التهاب پاک‌سازی کنه، هم روند بازسازی سلولی رو تسهیل کنه.

حالا که این همه از مضرات مصرف مداوم شیر گفتیم، باید درباره‌ی جایگزین‌هاش هم صحبت کنیم.
اما چون این پست طولانی شده، توی پست بعدی به راهکارهای تأمین ویتامین D و کلسیم و جایگزین‌های متنوع و خوشمزه لبنیات خواهیم پرداخت.